کرمانشاه و سوءتفاهمی تاریخی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی کرمانشاه

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان

چکیده

امروزه، ریشه‎شناسی عامیانه یکی از مصادیق فرهنگ توده است که از دیرباز در بین ایرانیان رواج داشته‎است. این نوع از ریشه‎شناسی در مورد نام شهرها و روستاها نیز نمونه‌‌های بسیاری دارد. یکی از شهرهای ایران که نام آن از قرن‎ها پیش به صورت عامیانه و غیرعلمی و بدون توجه به ریخت‌‌های قدیمی‎ترِ آن ریشه‎شناسی شده‎است، شهری است که امروزه کرمانشاه نامیده‎می‎شود. در برخی از کتاب‎های تاریخی به دلیل شباهتی ظاهری که بین نام این شهر و لقب بهرام چهارم، پادشاه ساسانی ملقب به کرمانشاه، وجود داشته، این افسانه ساخته‎شده‎است که بهرام چهارم بانی کرمانشاه بوده و پس از بنای شهر نام خود را بر آن نهاده‎است. این افسانه که حاصل یک سوءتفاهم تاریخی است، در تعدادی از کتاب‎های تاریخی راه‎یافته‎است و امروزه در بین بسیاری از مردم به عنوان اصلی پذیرفته‎شده و علمی تلقی می‎شود.
در این مقاله، با استفاده از کتاب‎های تاریخی و جغرافیای تاریخی، صورت‎های گوناگون نامِ شهرِ کرمانشاه را نشان‎داده‎ایم و سپس با استفاده از ریخت پهلوی این نام و پس از بررسی نظر کسانی که پیش از ما در مورد نام و معنای نامِ این شهر سخن گفته‎اند و با توجه به ویژگی‌‌های جغرافیایی و تاریخی و جایگاه فرهنگی و آیینی کرمانشاه در دوران گذشته و با درنظرگرفتن قاعده‎های زبانی، با ریشه‎شناسی نامِ اصلیِ شهرِ کرمانشاه به این نتیجه رسیده‎ایم که معنای نام درست این شهر «سرزمین کوهستانی» یا «کوه‎جای» است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kermanshah and a Misunderstanding throughout History

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Rahimi Zangeneh 1
  • Khalil Kahrizi 2
  • Ayyoub Hosseini 3
چکیده [English]

Nowadays, legendary etymology is a manifestation of the mass culture which has long been popular among Iranians. There are also abundant instances of this type of etymology in the names of cities and towns. One of the cities of Iran, conventionally (non-scientifically) and colloquially etymologized centuries before, notwithstanding its ancient forms, today is known as Kermanshah. In some history books, there is a legend in which Bahram IV, the Sassanid king, is known as the founder of Kermanshah since there is a seeming similarity in the name of the city and the king’s given name. They also believe that he has given his name, Kermanshah, to the city after building it. This legend originates from a misunderstanding throughout history permeated among history books. Today, it is believed as a true story among people.
The present study is an attempt to describe different forms of names given to this city in historical books and historical geographies. Then, it is concluded that the proper name of the city is “mountainous terrain” or “the mountain place”. In this way different methods are applied which include studying Pahlavi script of the name given to this city, reviewing literature surveying the name of the city and meanings attributed to it, considering historical and geographical features of Kermanshah, its cultural and religious status in the past, linguistic rules and etymological analysis of its main name, Kermanshah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • etymological analysis
  • Kermanshah
  • Mountain
  • Bahram IV
  • History
  • Historical Geography