بحران ناکارآمدی دولت٬ ومسئله سقوط حکومت پهلوی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 آرشیو ملی ایران

2 استاد تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی

3 دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

4 استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی

10.30465/hcs.2023.45808.2822

چکیده

کارآمدی مفهومی است که اگر چه با حوزه‌های اقتصادی و مدیریتی دارای پیوستگی است٬ لیکن به واسطه پیوند مستحکم‌تر با مفهوم قدرت٬ در علم سیاست نیز دارای مصادیق بارز و قابل اهمیتی است. کارآمدی نظام‌های سیاسی٬ اصلی‌ترین عامل ثبات و تاب‌آوری آنها٬ و عامل کلیدی فائق آمدن دولت‌ها بر بحران‌های سیاسی پیرامونشان است. زمانی که در یک ساختار سیاسی٬ فروپاشی رخ می‌دهد٬ در گام نخست آن نظام٬ مجموعه‌ ناکارآمدی بوده و عامل اصلی سقوط آن٬ پیش از هر عامل دیگر٬ همین مسئله می‌باشد.

فروپاشی حکومت پهلوی یکی از سوژه های جذابی است که می‌توان آن را از این منظر مورد مطالعه قرار داد و بحران‌های سیاسی موجود در این عصر را از این زاویه تحلیل کرد. در این مقاله کوشش خواهد شد تا با مددگیری از نظریه نظام‌ها٬ در چارچوب رهیافت‌های ساختاری– کارکردی٬ به شاخصه‌های قابل اتکایی برای ارزیابی کارآمدی دولت و نظام سیاسی در عصر پهلوی دست یافت و ظرفیت‌های شش‌گانه‌ای که برای سنجش کارآمدی دولت‌ها از آن سخن به میان آورده‌‌اند (انحصار کاربرد زور٬ استخراجی٬ شکل دادن به هویت ملی٬ تنظیمی٬ حفظ انسجام درونی و بازتوزیعی) را٬ با ساختار سیاسی این عصر٬ مورد تطبیق قرار داد و در نهایت سقوط حکومت پهلوی را با توجه به نتایج این تطبیق٬ تحلیل کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The crisis of government inefficiency, and the issue of the fall of the Pahlavi government

نویسندگان [English]

  • hamed iranshahi 1
  • Hossein Abadian 2
  • Bagher Ali Adelfar 3
  • Hojjat Fallah tootkar 4
1 Iran National Archives
2 Professor of Imam Khomeini International University
3 Associate Professor of Imam Khomeini International University
4 Faculty member of Imam khomeini Internal university
چکیده [English]

Efficiency is a concept that, although it is connected with economic and management fields, but due to its stronger connection with the concept of power, it also has clear and important examples in political science. The efficiency of political systems is the main factor of their stability and resilience, and the key factor for governments to overcome political crises around them. When a political structure collapses, the first step of that system is a set of inefficiencies, and the main cause of its downfall, before any other factor, is this issue.

The collapse of the Pahlavi regime is one of the interesting subjects that can be studied from this point of view and the political crises of this era can be analyzed from this angle. In this article, an attempt will be made to obtain reliable indicators for evaluating the efficiency of the government and the political system in the Pahlavi era, with the help of systems theory, within the framework of structural-functional approaches, and the six capacities. The one that has been mentioned in order to measure the efficiency of the governments (monopoly on the use of force, extractive, shaping the national identity, regulatory, maintaining internal cohesion and redistribution) adapted it to the political structure of this era. And finally, he analyzed the fall of the Pahlavi government according to the results of this comparison.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Efficiency"
  • Pahlavi Government"
  • Crisis"
  • Cohesion"
  • "
  • Collapse"

مراجع

  •  

    منابع تحقیق

    الف - منابع کتابی فارسی

    • آبراهامیان(۱۳۸۹)،یرواند،تاریخ ایران مدرن،ترجمه ی محمد ابراهیم فتاحی،تهران،نشرنی،چاپ سوم.
    • آبراهامیان(1383)، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گلمحمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران ، نشر نی.
    • آشوری (1376)، داریوش، ما و مدرنیت، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط، چاپ دوم.
    • اسکاچپول (1382)، تدا ، دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران، ترجمه محمدتقی دلفروز، مجله مطالعات راهبردی، سال ششم، شماره اول.
    • اسکاچپول(1389)، تدا، دولت ها و انقلابهای اجتماعی، ترجمع سید مجید رویین تن، انتشارت سروش، چاپ دوم.
    • استونز٬ راب (1379) متفکران بزرگ جامعه شناسی٬ ترجمه مهرداد میردامادی٬ تهران٬ نشر مرکز.
    • اسکولز٬ رابرت (1379) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات٬ ترجمه فرزانه طاهری٬ تهران نشر آگاه.
    • جانسون٬ چالمرز (1372) تحول انقلابی (بررسی نظری پدیده انقلاب) ترجمه حمید الیاسی٬ تهران٬ انشارات امیرکبیر.
    • چالمرز٬ جانسون (1371)٬ تحول انقلابی٬ ترجمه حمید الیاسی٬ انتشارات امیرکبیر.
    • ریترز٬ جرج (1384)نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر٬ ترجمه محسن ثلاثی٬ تهران٬ انتشارات علمی – فرهنگی.
    • عالیخانی (1393)٬ علینقی٬ امنیت و اقتصاد٬ تاریخ شفاهی ٬ به کوشش حسین دهباشی٬ تهران٬ انتشارات کتابخانه ملی.
    • کاتوزیان(۱۳۹۳)، محمدعلی، در جستجوی جامعه ی بلند مدت، در گفتگو با کریم ارغنده پور، تهران، نشر نی.
    • گی روشه (1387)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشرنی.
    • میلانی( 1387)، محسن، شکل گیری انقلاب اسلامی، ترجمه مجتبی عطارزاده، تهران، گام نو، چاپ اول.
    • نراقی(1385) احسان، از کاخ شاه تا زندان اوین، ترجمه سعید آذری، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ ششم.
    • نصر(1393) ، سید حسین، حکمت و سیاست، در گفتگو با حسین دهباشی، تهران، انتشارات کتابخانه ملی، چاپ اول.

     

    ب- منابع کتابی لاتین

    • Albertus, Michael and Victor Menaldo (2012) “Coercive Capacity and the Prospects for Democratization,” Comparative Politics January, Vol. 44, No. 2, pp. 151-169.
    • Easton, David (1965) A system analysis of political life, New York, John Wiley &
    • Kocher, Matthew Adam (2010) “State Capacity as a Conceptual Variable” Yale Journal of International Affairs, Vol. 5, No. 2, pp. 137—145.
    • Mann, Michael (1986) “The Autonomous Power of the State: Its Origins, Mechanisms and Results.” In John A. Hall (Ed.), States in History, London: Basic Blackwell, pp. 109-136.
    • Mann, Michael (1993) The Sources of Social Power, The Rise of Classes and Nation-States, 1760-1914, New York, Cambridge University Press.
    • Poggi, Gianfranco (1990) The State, Its Nature, Development and Prospects. Cambridge, Polity Press
    • Slater, Dan (2008) “Can Leviathan Be Democratic? Competitive Elections,
    • Fearon James D. and David D. Laitin (2003) “Ethnicity, Insurgency, and Civil War,” American Political Science Review 97(1), 75-80.
    • Shaoguang, Wang (2012) “Why is state effectiveness essential for democracy? Asian examples,” In Fred Reinhard Dallmayr and Tingyang Zhao, Contemporary Chinese Political Thought, Debates and Perspectives, Kentucky, The University Press of Kentucky, pp. 242-266.
    • Sorensen, George (2002) State Transformation and New Security Dilemmas, Ankara, Centre for Eurasian Strategic Studies.
    • Weiss, Linda (1998) The Myth of the Powerless State, Governing the Economy in a Global Era, Cambridge, Polity.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار