سفارت در دوره ایلخانی وتیموری : موانع وچالش ها

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یادگار امام (ره) شهرری ، تهران، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی ، تهران، ایران

10.30465/hcs.2023.43759.2725

چکیده

عصر مغولان و سپس تیمور،از اثرگذارترین دوره های تاریخ ایران است که با خود تغییراتی را به وجود آورد. در این برهه شاهد تغییرات فراوانی در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی هستیم. یکی از عرصه هایی که دچار تغییر و تحول شد،آداب پذیرش سفرا بود. مغولان دارای آداب خاص خود در زمینه پذیرش سفیر بودند که به شدت متعهد به اجرای آنها بودند حتی در دوران مسلمانی خود نیز تنها پاره ای از اصول را که مغایر قوانین اسلام بود، کنار گذاشتند. این اصول در برخی از ادوار عصر تیموریان تداوم یافت و در برخی دیگر شاهد دگرگونی هستیم. در این دوره با وجود خصلت تهاجمی مغولان و تیمور، آنها از کارکردهای مبادله سفیر غافل نبودند و تبادل سفیر در این دوران با مقاصد متنوع صورت می گرفت.پژوهش حاضر به روش تاریخی مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره بردن از منابع تاریخی در پی پاسخ به این سؤال است که سفرا باتوجه‌به اهدافی که در مأموریت خود داشتند با چه موانعی و مشکلاتی روبه‌رو می‌شدند و این موانع و مشکلات چه پیامدهایی در پی داشته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Embassy in ilkhani and Timurid Period: Obstacles and Challenges

نویسندگان [English]

  • meysam yarimotlagh 1
  • mahboobeh sharafi 2
1 history department Islamic azad university shahre rey branch,tehran,iran
2 - assistant professor of history department human resources college Islamic azad university, central Tehran branch, Tehran, iran.
چکیده [English]

The era of the Mongols and then Timur is one of the most influential periods in the history of Iran, which brought about changes. At this time, we are witnessing many changes in various political, cultural, social and economic fields. One of the areas that underwent changes was the manners of receiving ambassadors. The Mongols had their own customs in the field of receiving ambassadors, which they were strictly committed to implementing, even during their Muslim days, they abandoned only a part of the principles that were against the laws of Islam. These principles were continued in some periods of the Timurid era, and in others we witness a transformation.In this period, despite the aggressive nature of the Mongols and Timur, they were not oblivious to the functions of the ambassador exchange, and the ambassador exchange was done with various purposes during this period. The answer to this question is what obstacles and problems did the ambassadors face according to the goals they had in their mission and what consequences did these obstacles and problems have?

کلیدواژه‌ها [English]

  • : embassy obstacles
  • ilkhani
  • Timurid
  • ambassador
- ابن العبری، غریغوریوس بولفرج اهرون، (1364)، تاریخ مختصرالدول، ترجمه محمدعلی تاج پور، حشمت‌الله ریاضی، تهران، اطلاعات.
- ابن الفرا،)1363)، رسل الملوک (سفیران)، مصحح و مؤلف صلاح‌الدین منجد، ترجمه پرویز اتابکی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- ابن الفوطی، کمال‌الدین عبدالرزاق بن احمد شیبانی، (1381)، الحوادث الجامعه (رویدادهای قرن هفتم هجری)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- ابن خلدون، ابوزید عبدالرحمان بن محمد، (1383)، العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، جلد چهارم، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
- ابن عربشاه، (1373)، عجایب المقدور فی اخبار تیمور (زندگی شگفت‌آور تیمور)، ترجمه محمدعلی نجاتی، چاپ پنجم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ابوالوفا، احمد، (1390)، حقوق دیپلماتیک (رهیافت اسلامی)، ترجمه و تحقیق سید مصطفی میرمحمدی، تهران، سمت.
- ابی‌بکر قطبی اهری نجم، (1389)، تواریخ شیخ اویس، به کوشش ایرج افشار، تبریز، انتشارات ستوده.
- اشپولر، برتولد، (1351)، تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- اشتری تفرشی، علیرضا، بیگدلو، مهدی، (1393)، سفرا در دربار مغولان و ایلخانان (آداب و تشریفات)، سال شانزدهم، شماره 61، صص 53-71، تهران، فصلنامه تاریخ روابط خارجی.
- الشریده، ایمن ابراهیم، (1384)، روابط سیاسی ایران عهد تیموریان با مصر و شامات عهد ممالیک، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- الغ‌بیگ، (1399)، مختصر تاریخ الوس اربعه، تصحیح علی ابوالقاسمی، همدان، روزاندیش.
- القاشانی، ابوالقاسم عبدالله بن محمد، (1348)، تاریخ الجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- آذری، علاءالدین، (1377)، تاریخ روابط ایران و چین، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر.
- آیتی، عبدالمحمد، (1346)، تحریر تاریخ وصاف، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- بارتولد. و.و، (1358)، خلیفه و سلطان و مختصری درباره برمکیان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران، امیرکبیر.
- بارکهاوزن، یواخیم، (1346)، امپراطوری زرد چنگیزخان و فرزندانش، ترجمه اردشیر نیک‌پور، تهران، کتاب‌فروشی زوار.
- برادبریج، آن.اف، (1399)، پادشاهی و ایدئولوژی در دنیای اسلامی - مغولی، ترجمه جواد عباسی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.
- براون، ادوارد، (1327)، از سعدی تا جامی، ترجمه و حواشی علی‌اصغر حکمت، تهران، چاپ‌خانه بانک ملی.
- بیگدلو، مهدی، (1393)، سفارت در سرزمین‌های شرقی خلافت اسلامی: از ظهور مغولان تا پایان ایلخانان، قزوین، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین.
- بیگدلو، مهدی، اشتری تفرشی، علیرضا، (1397)، جایگاه تشکیلاتی و اجتماعی سفیران و شرایط گزینش آنها در تمدن اسلامی با تأکید بر عصر ایلخانی، سال نوزدهم، شماره 75، صص 1-23، تهران، فصلنامه تاریخ روابط خارجی.
- تاریخ ایران دوره تیموریان پژوهشی از دانشگاه کمبریج، (1379)، ترجمه یعقوب آژند، تهران، جامی.
- تاریخ سری مغولان (یوان چائویی شه)، (1382)، پل پلیو مترجم فرانسوی، ترجمه شیرین‌بیانی، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران.  
- تبریزی، احمد، (1397)، شهنشاه نامه: تاریخ منظوم مغولان و ایلخانان از قرن هشتم هجری، به کوشش مهشید گوهری کاخکی، جواد راشکی علی‌آباد؛ زیر نظر جواد عباسی، تهران، انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن.
- تتوی، ملااحمد، قزوینی، آصف خان، (1382)، تاریخ الفی، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، جلد ششم، هفتم و هشتم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- جوزجانی، منهاج سراج، (1389)، طبقات ناصری،  تصحیح و مقابله و تحشیه عبدالحی حبیبی، چاپ دوم، تهران، اساطیر.
- جوینی، (1382)، جهان‌گشای جوینی، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ دوم، تهران، نشر مهتاب.
- حافظ ابرو، (1380)، زبدۀ التواریخ، تصحیح و تعلیقات سید کمال حاج سید جوادی، جلد2-3-4،تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
- خواندمیر، (1380)، حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر، زیر نظر دکتر محمد دبیرسیاقی، چاپ چهارم، جلد سوم و چهارم، تهران، انتشارات خیام.
- راوندی، مرتضی، (1382)، تاریخ اجتماعی ایران (بخش دوم) شیوه‌های حکومت و سازمان سیاسی و اداری بعد از اسلام، چاپ دوم، جلد چهارم، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه.
- رحمتی، محمدرضا، (1390)، ابرام شاهرخ تیموری و قرایوسف قراقویونلو برای سلطه بر سلطانیه، سال بیست و یکم، شماره 90، صص 75-91، تهران، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران.
- روملو، حسن بیگ، (1349)، احسن التواریخ، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- ساندرز، ج.ج، (1363)، تاریخ فتوحات مغول، ترجمه ابوالقاسم حالت، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر.
- سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق، (1383)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، جلد اول و دوم، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
- سیفی هروی، سیف بن محمد بن یعقوب الهروی، (1352)، تاریخ‌نامه هرات، به تصحیح محمد زبیر الصدیقی و سعی و اهتمام خان بهادر خلیفه محمد اسدالله، چاپ دوم، تهران، ناشر کتاب‌فروشی خیام.
- شامی، نظام‌الدین، (1363)، ظفرنامه، ویراسته پناهی سمنانی، تهران، انتشارات بامداد.
- شبارو، عصام محمد، (1391)، دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدنی آنان در تاریخ اسلام، ترجمه شهلا بختیاری، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- شبانکاره‌ای، محمد بن علی بن محمد، (1363)، مجمع الانساب، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر.
- صفا، ذبیح‌الله، (1364)، تاریخ‌ادبیات ایران، جلد چهارم، چاپ سوم، تهران، انتشارات فردوسی.
- فخر بناکتی، (1348)، تاریخ بناکتی (روضه اولی الالباب فی معرفهُ التواریخ و الانساب)، به کوشش دکتر جعفر شعار، تهران، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
- فریدون بک، (1275)ق، منشآت السلاطین، جلد اول، تهران، بی نا.
- فصیح خوافی، (1386)، مجمل فصیحی، مقدمه، تصحیح و تحقیق سید محسن ناجی نصرآبادی، جلد سوم، تهران، اساطیر.
- قاسم، قاسم عبده، (1396)، تاریخ سیاسی  و اجتماعی دوره پادشاهان مملوکی، ترجمه بهزاد مفاخری، تهران، سروش.