ساتراپ‌نشین ماد در عصر اشکانی (از خیزش اشکانیان تا پایان پادشاهی فرهاد چهارم)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز گروه تاریخ

3 گروه تاریخ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه فردوسی مشهد.

10.30465/hcs.2022.42260.2664

چکیده

شاهنشاهی اشکانی(۲۴۷ پ.م-۲۲۴م.)از ساتراپی‌ها و شاهک نشین‌های مستقل و نیمه مستقل تشکیل شده بود که تحت فرمان پادشاه حکومت می‌کردند. در این میان، ساتراپی ماد در دوره جانشینان اسکندر گاه به طور مستقل و گاه تحت حاکمیت سلوکیان، برای دستیابی به استقلال می‌کوشیدند؛ اما با برآمدن اشکانیان، با پیوستن به آن‌ها، این ایالت به کانون نظامی در برابر استیلای بیگانگان تبدیل شد. این‌مقاله باروش توصیفی- تحلیلی و به دست‌آویز منابع گوناگون، تلاشی‌است برای پاسخ به این پرسش که این سرزمین چه تاثیری در تحولات سیاسی عصراشکانی از آغاز فرمانروایی-اشکانیان(۲۴۷پ.م) تاپایان پادشاهی فرهادچهارم(39-2/3پ.م)داشته است؟ این پژوهش نشان‌می‌دهد که ساتراپی ماد هنگام خیزش اشکانیان در برابر سلوکیان، با پیوستن به جنبش پارتیان، توانستند زمینه زوال سلوکیان از ایران را فراهم کنند. نخستین پادشاهان پارتی که به اهمیت ماد برای مصون ماندن مرزهای غربی‌از گزند بیگانگان آگاه بودند، برای تحکیم فرمانروایی خود بر آن می‌کوشیدند. با این همه، این منطقه در دوره ضعف دستگاه پادشاهی اشکانیان و در ستیزهای جانشینی، برای آن‌ها بحران‌ساز شد. اگر چه مادها در کشاکش‌های میان شاهزادگان پارتی برای رسیدن به پادشاهی، برای بازیابی استقلال خود تلاش می‌کردند، اما گرایش‌های جدایی خواهانه‌ی ماد را می‌توان با شرایط سیاسی و اقتدار شهریاران اشکانی وابسته دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Satrap of Media in the Parthian era (from the rise of the Parthians to the end of Phraates IV's reign)

نویسندگان [English]

  • sharam jalilian 1
  • Farshid Naderi 2
  • Zohreh Taghipour Birgani 3
1 Professor,Departema of History Shahid Chamran university of Ahvaz)
2 Associate Professor Department of History Shaid Chamran University of Ahvaz
3 History group. Faculty of Literature and Human Sciences, Ferdowsi University,،Mashhad.
چکیده [English]

The Parthian Empire (247BC-224AD) consisted of independent and semi-independent satrapies and principalities that ruled under the command of the king. The Seleucid government tried to achieve independence, but with the rise of the Parthians, by joining them, this state became a military center against the invasion of foreigners. This article is an attempt to The answer to the question that what effect did this land have on the political developments of the Parthian era from the beginning of the Parthian rule (247 BC) to the end of Farhad IV's reign (39-2/3 BC)? Against the Seleucids, by joining the movement of the Parthians, they were able to prepare the ground for the decline of the Seleucids from Iran. The first Parthian kings, who were aware of the importance of Media to protect the western borders from the attacks of foreigners, tried to consolidate their rule over it. However, This region became a crisis for them during the period of weakness of the Parthian kingdom system and in the succession struggles. The Parthian princes tried to regain their independence in order to reach the kingdom, but the separatist tendencies of Media can be considered related to the political conditions and the authority of the Parthian princes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arsacid
  • Median satrapies
  • Seleucids
  • Princes'
  • rivalry
  • Romans

مراجع

  • اذکایی، پرویز (1380)، همدان‌نامه، سه گفتار دربارة مادستان، همدان: مادستان.
  • بوشالار، رمی (1392)، «تپة هگمتانهواکباتان باستان». ترجمة محسندانا، مجموعه مقالات یک‌ روزة باستان‌شناسی هگمتانه، به مناسبت بزرگداشت استاد محمدرحیم صراف، گردآورنده: یعقوب محمدی‌فر، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. صص 229-242.
  • بیوار، ا.د.هـ (1392)، «تاریخ سیاسی ایران در دورة اشکانیان»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر، ترجمة حسن انوشه، ج 3، قسمت اول، تهران: امیرکبیر، صص 123-200.
  • پلوتارک (1347)، حیات مردان نامی، ترجمة رضا مشایخی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • پیغمبری، حمیدرضا (1397)، «اهمیت سرزمین ماد بزرگ در تحولات ایران در دورة یونانی مآبی»، پژوهش‌های ایران­شناسی، سال 8، شمارة 2، پاییز و زمستان، صص 39-58.
  • جلیلیان، شهرام (1396)، «ساختار سیاسی- اجتماعی و دستگاه اداری پادشاهی ماد»، مجلۀ جامعه­شناسی تاریخی، دورة 9، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 133-158.
  • خاراکسی، ایسیدور (1392)، منزلگاه­های اشکانی، ترجمه علی­اصغر میرزایی، تهران: ماهی.
  • دوبواز، نیلسون (1342)، تاریخ سیاسی پارت، ترجمة علی‌اصغر حکمت: تهران: ابن‌سینا.
  • دیاکونف، ام. م (1387)، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران: علمی و فرهنگی.
  • دیاکونف، میخائیل میخائیلوویچ (1378)، اشکانیان، ترجمة کریم کشاورز، تهران: پیام.
  • رئیس‌نیا، رحیم (1368)، آذربایجان در سیر تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، تبریز: نیما.
  • زرین‌کوب، عبدالحسین (1386)، تاریخ مردم ایران (1)، ایران قبل از اسلام، ج1، تهران: امیرکبیر.
  • شیپمان، کلاوس (1384)، مبانی تاریخ پارتیان، ترجمة هوشنگ صادقی، تهران: فرزان روز.
  • علی‌یف، اقرار (1391)، تاریخ آتروپاتن (آذربایجان باستان)، ترجمة مهناز صدری، تهران: ققنوس.
  • فرای، ریچارد نلسون (1386)، میراث باستانی ایران، ترجمة مسعود رجب‌نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
  • کرتیس، وستا سرخوش و سارا استوارت (1392)، شاهنشاهی اشکانیان، ترجمة مانی صالحی علامه، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار