واکاوی حیات سیاسی احمد قوام بر اساس نظریه «روان‌کاوی اجتماعی» کارن هورنای

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار ، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی -دانشگاه رازی

2 پژوهشگر

چکیده

همواره عملکرد سیاستمداران از جوانب گوناگون مورد بررسی قرار‌گرفته، اما تحلیل شخصیت و حیات سیاسی آن­ها با استفاده از مباحث بیان شده در حوزه روان­شناسی کم­تر صورت پذیرفته است. احمد قوام یکی از سیاستمداران تأثیرگذار در دوران معاصر ایران محسوب می‌شود که قضاوت­های متفاوت و حتی متناقضی در مورد او و عملکرد سیاسی وی شکل گرفته است. بدین ترتیب، پرسش پیش روی این پژوهش این است که با توجه به رفتارها و گرایشات سیاسی متنوع احمد قوام، و نگرش­های مختلفی که در مورد حیات سیاسی وی وجود دارند، عملکرد و شخصیت سیاسی وی را از منظر روان­شناسی سیاسی در چه چارچوبی می‌توان تحلیل نمود؟ در پژوهش حاضر تلاش شده تا به گونه­ای تحلیلی و با بهره­گیری از مفاهیم مطرح شده در نظریه «روان­کاوی اجتماعی» کارن هورنای، ویژگی­های شخصیتی و حیات سیاسی احمد قوام مورد واکاوی قرارگیرد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهند که می­توان مهم­ترین علت در فراز و فرودهای شخصیت «پرخاشگر» و «سلطه­جوی» قوام را ناشی از تلاش وی برای ارائه یک «خودِآرمانی» از خویشتن جهت بازیابی «امنیت روانی» سرکوب شده­اش و محور قراردادن نیاز به قدرت و پاسخ­گوئی به نیاز فزاینده «خودِآرمانی­اش» به قدرت دانست. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که رویکردهای بین رشته‌ای، و به ویژه استفاده از روان­شناسی سیاسی که از پیوند میان علم روان­شناسی و سیاست شکل گرفته است، می­تواند دریچه­ای نو را در واکاوی شخصیت و حیات سیاسی سیاستمداران، پیش روی محققان این عرصه قرارداده و دانش ما را در تحلیل روان­شناختی عملکرد بازیگران دنیای سیاست ارتقاء دهد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ahmad Qavam's Political Life Study Based on Karen Horney's Theory of Social Psychoanalysis

نویسندگان [English]

  • Masoud AKHAVAN KAZEMI 1
  • Tayebeh RASHIDI 2
1 Department of Political Science- RAZI University
2 Researcher
چکیده [English]

Politicians' actions have always been studied from various perspectives, but analysis of their personality and their political life has been evaluated less widely using the theories discussed in the field of psychology. Ahmad Ghavam is one of the influential politicians in Iran's contemporary era, with different, even contradictory judgments about him and his political performance. Thus, the question of this research is that, considering Ahmad Ghavam's diverse political behaviors and attitudes, and the various viewpoints about his political life, how his political character and performance can be analyzed in political psychology framework? In this research, we tried to analyze Ahmad Ghavam's personality and political life using the concepts discussed in Karen Horney's theory of social psychology. The findings of this research show that the most important reason for the rise and fall of the "aggressive" and "domineering" personality of Qawam, is a result of his efforts to provide a "Ideal Self " of himself in order to restore his suppressed "psychological security" and his need for power for "self-reliance" on power. This research also shows that interdisciplinary approaches, and in particular the use of political psychology, which has been formed from the link between psychology and politics, can provide a new gateway to the analysis of character and political life of politicians, and enhance our knowledge in the psychological analysis of the actors of the world of politics

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Ghavam
  • political personality
  • Karen Horney
  • Social Psychoanalysis
  • Fundamental Anxiety
  1. فهرست منابع

     

    1. آبراهامیان، یرواند. (1392). ایران بین دو انقلاب. ترجمه محمد­ابراهیم فتاحی و احمد گُل­محمدی. تهران: نشرنی.
    2. آن­رابرتس، تامی؛ فیست، جس؛ فیست، گریگوری­جی. (1395). نظریه­های شخصیت. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.
    3. ارسنجانی، نورالدین. (1379). دکتر ارسنجانی در آئینه زمان. تهران: نشر قطره.
    4. افشاری، پرویز. (1383). نخست­وزیران سلسله قاجاریه. تهران: نشر مرکز اسناد و خدمات پژوهشی.
    5. امینی، ایرج. (1388). بر بال بحران (زندگی سیاسی علی امینی). تهران: نشر ماهی.
    6. برزگر، ابراهیم. (1393). روان­شناسی سیاسی. تهران: نشر سمت.
    7. بشیریه، حسین. (1386). آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست؛ نظری و تأسیسی). تهران: نشر نگاه معاصر.
    8. بوماتی، ایو؛ نهاوندی، هوشنگ. (1392). محمدرضا پهلوی (آخرین شاهنشاه). ترجمه داد­مهر. تهران: نشر شرکت کتاب.
    9. بهنود، مسعود. (1369). از سیّد ضیاء تا بختیار؛ دولت­های ایران از سوم اسفند 1299 تا 22 بهمن 1357. تهران: نشر جاویدان.
    10. پسیان، نجفقلی؛ معتضد، خسرو. (1379). معماران عصر پهلوی. تهران: نشر ثالث.
    11. پیمان، حبیب­الله. (1393). عوامل تکوین و بازتولید استبداد در ایران. تهران: نشر قلم.
    12. جاست، جان­تی؛ سیدانوس، جیم. (1397). روان­شناسی سیاسی. ترجمه محمدرضا جلالی و محمد سعدی. تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    13. حقیقت، عبدالرفیع. (1383). قهرمانان ملّی ایران؛ از لطفعلی­خان زند تا دکتر محمد مصدق. تهران: نشر کومش. ج 3.
    14. دارابی، جعفر. (1384). نظریه­های روان­شناسی شخصیت (رویکرد مقایسه­ای). تهران: نشر آئیژ.
    15. شوکت، حمید. (1387). در تیررس حادثه؛ زندگی سیاسی قوام­السلطنه. تهران: نشر اختران.
    16. شولتز، دوآن. (1383). نظریه­های شخصیت. ترجمه هادی بحیرائی، فرهاد جمهری و یوسف کریمی. تهران: نشر اَرسباران.
    17. شولتز، دوآن؛ شولتز، سیدنی اِلن. (1392). نظریه­های شخصیت. ترجمه یحیی سید­محمدی. تهران: نشر ویرایش.
    18. طلوعی، محمود. (1374). بازیگران عصر پهلوی؛ از فروغی تا فردوست. تهران: نشر علم. ج 1.
    19. عاقلی، باقر. (1377). میرزا احمدخان قوام­السلطنه در دوران قاجاریه و پهلوی. تهران: نشر جاویدان.
    20. ــــــــــــ. (1380). شرح­حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. تهران: نشر گفتار. ج 2.
    21. ــــــــــــ. (1381). خاندان­های حکومتگر ایران؛ قاجاریه، پهلوی. تهران: نشر علم.
    22. عبدی، عباس. (1389). معمای حاکمیت قانون در ایران. تهران: نشر طرح نو.
    23. علمی، محمدعلی؛ قانعی، سعید. (1391). نخست­وزیران ایران از صدر مشروطه تا فروپاشی دولت بختیار. تهران: نشر علمی.
    24. فاوست، لوئیس. (1374). ایران و جنگ سرد. ترجمه کاوه بیات. تهران: نشر وزارت امورخارجه.
    25. فتحی­آشتیانی، علی. (1387). مقدمه­ای بر روان­شناسی سیاسی. تهران: نشر بعثت.
    26. فراست­خواه، مقصود. (1395). ما ایرانیان؛ زمینه­کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی. تهران: نشر نی.
    27. فیست، جس؛ فیست، گریگوری. (1390). نظریه­های شخصیت.ترجمه یحیی سید­محمدی. تهران: نشر روان.
    28. قاضی­مرادی، حسن. (1391). در فضیلت مدنیت؛ نگاهی به نامدنیت­های سیاسی و اجتماعی در ایران. تهران: نشر آمه.
    29. ـــــــــــــــــــــــــ. (1392). شوق گفت­وگو و گستردگی فرهنگ تک­گوئی در میان ایرانیان. تهران: نشر دات.
    30. ــــــــــــــــــــــــ.(1393). درآمدی بر تفکر انتقادی. تهران: نشر اختران.
    31. کاتوزیان، محمدعلی. (1372). اقتصاد سیاسی ایران (از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی). ترجمه کامبیز عزیزی و محمدرضا نفیسی. تهران: نشر مرکز.
    32. ماهرویان، هوشنگ. (1395). تبارشناسی استبدادِ ایرانی ما. تهران: نشر بازتاب نگار.
    33. مهدی­نیا، جعفر. (1375). زندگی سیاسی قوام­السلطنه. تهران: نشر پانوس.
    34. میلانی، عباس. (1392). نگاهی به شاه. تورنتو: نشر پرشین سیرکِل.
    35. نهاوندی، هوشنگ. (1388). سه رویداد و سه دولتمرد؛ نگاهی نو به یک دهه از تاریخ معاصر ایران. تهران: نشر شرکت کتاب.
    36. هورنای، کارن. (1391). عصبیت و رشد آدمی. ترجمه محمدجعفر مصفا. تهران: نشر بهجت.
    37. ـــــــــــــــــ. (1391). تضادهای درونی ما. ترجمه محمدجعفر مصفا. تهران: نشر بهجت.