تاثیرِ فعالیت‌هایِ سیاسیِ دانشجویی بر روندِ استقلالِ دانشگاه در ایران 1342-1320 (نمونه موردی دانشگاه تهران)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی تهران

10.30465/hcs.2018.3638

چکیده

چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فعالیت‌های سیاسیِ دانشجویی بر روند استقلالِ دانشگاه در ایران بین سال‌های 1320 تا 1342 می‌باشد. پژوهش پیش‌رو درصدد پاسخ به این پرسش‌ها است که، فعالیت‌های دانشجویی در قالب احزاب سیاسی بین سال‌های 1320 تا 1342 چه تاثیری بر روند استقلال دانشگاه داشته است؟همچنین نگارنده در پی بررسی چگونگی رفتار نیروهای دولتی و مسئولین دانشگاه با فعالین دانشجویی در این دوره زمانی می باشد؟ فرض اصلی پژوهش بر این امر استوار است که، سال 1321 علی‌اکبر سیاسی دانشگاه تهران را از لحاظ مدیریتی و اداری به استقلال رسانده و دیگر نیروهای نظامی و دولتی حق ورود و دخالت در دانشگاه را نداشته‌اند. با شکل‌گیری فعالیت‌های دانشجویی در دهه بیست، دولت و نیروهای نظامی درصدد نفوذ در دانشگاه و تنبیه دانشجویان سیاسی است و مسئولین دانشگاه نیز درصدد حفظ استقلال دانشگاه هستند. پژوهش پیش‌رو با استفاده از روش تحقیق تاریخیِ توصیفی -  تحلیلی انجام شده است. دست‌آورد این پژوهش نشان می‌دهد که فعالیت‌های سیاسیِ دانشجویان منجر به دخالت دولت در دانشگاه شده و سرانجام دولت در نیمه اول دهه چهل، با تصویب قوانین جدیدی، سعی در تضعیف استقلال دانشگاه داشته است و این روند ادامه داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The impact of the university students’ political activities on the independence of universities in Iran, 1320-1346 (1942-1971)*

نویسنده [English]

  • amin davoodi
چکیده [English]

The aim of this study was to evaluate the impact of student political activities on university independence process in Iran during 1320 to 1346 (1942-1971). The present research seeks to answer the question, what effects do the student activities in the form of political parties during the 1320 to 1346 (1942-1971) had on the independence of universities. In addition, the author seeks to examine how the government and university authorities behaved with student activists in this period. The main hypothesis of this study is that in 1321 Ali Akbar Siasi led to the independence of Tehran University in terms of administration and military and government forces didn’t have the right to enter and intervene in the campus any longer. However, with the formation of student activities in the twenties, government and military forces tried to influence politics at the University by punishing students and university authorities also seek to preserve the autonomy of universities. This study enjoyed historical research method, which was descriptive-analytical. The findings show that student political activities on campus eventually led to government intervention in the first half of the forties, with the adoption of the new rules, thus trying to undermine the independence of universities and university officials, due to regime pressure, were forced to accept the force accordingly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • University
  • University independence
  • student
  • Ali Akbar Siasi
  • parties
  • government
اسنادی از جنبش دانشجویی در ایران (1382). زیر نظر احمد مسجد جامعی، هادی خانیکی، سید حسین موسوی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد 1.
افضل، منوچهر (1348). آموزش عالی در ایران، تهران: نشر موسسه فرهنگی منطقه‌ای.
باقی، عمادالدین (1379). جنبش دانشجویی ایران از آغاز تا انقلاب اسلامی، تهران:  لنتشارات جامعه ایرانیان.
بختیاری، شهلا. (1385). حزب پان ایرانیسم به روایت اسناد، تهران:  انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
بیات، کاوه (1375). "دانشگاه تهران، اول بهمن 1340"، مجله گفتگو، شماره‌ی 5.
پیمانی، نادر (1385). خاطرات نصرالله جهانشاه لو، ما و بیگانگان، تهران: انتشارات سمرقند.
تاریخ دانشگاه تهران(زیر چاپ) زرگری‌نژاد، غلامحسین. منصور صفت گل. محمدباقر وثوقی. انتشارات دانشگاه تهران.
تحولات اخیر دانشگاه تهران 1345 1342 (1345). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تی.بی، باتامور (1390). منتقدان جامعه، ترجمه محمد جواهر کلام، تهران: انتشارات مهرویستا.
جعفریان، رسول (1390). جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، تهران: نشر علم.
حجازی، مسعود (1375). رویدادها و داوری خاطرات مسعود حجازی 1329 1339، تهران: انتشارات نیلوفر .
حزب ایران، مجموعه اسناد وبیانیه‌ها 1323 1332 (1379). به کوشش مسعود کوهستانی‌نژاد،تهران: انتشارات شیرازه.
خامه‌ای، انور(1362). فرصت بزرگ از دست رفته، تهران: انتشارات هفته.
دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (1386). اسناد لانه جاسوسی آمریکا، تهران: انتشارلت مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد 18.
روزنامه اخبار ایران (1325). شماره‌ی 15، جمعه 13 دی ماه.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی. شماره بازیابی: 13291 – 296. [بی تا]
سازمان اسناد و کتابخانه ملی. شماره بازیابی: 3903 – 280 [ بی تا].
سازمان اسناد و کتابخانه ملی. شماره بازیابی: 5625 – 290. 6/8/1330.
سفری، محمد علی (1373). قلم و سیاست: از کودتای 28 مرداد تا ترور منصور، تهران: لنتشارات نامک.
سیاسی، علی اکبر (1386). گزارش یک زندگی، تهران: انتشارات اختران.
ضیاء ظریفی، ابوالحسن (1378). سازمان دانشجویان دانشگاه تهران: 1320- 1332 ، تهران: انتشارات شیرازه.
عبدی، عباس (1393). جنبش دانشجویی پلی تکنیک (امیر کبیر)، تهران: نشر نی.
فاضلی، نعمت الله (1393). فرهنگ و دانشگاه، تهران:  نشر ثالث، چاپ دوم.
فراستخواه، مقصود (1388). سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران و تحولات اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی موثر بر آن، تهران: انتشارات رسا.
فراستخواه، مقصود(1388). دانشگاه و آموزش عالی؛ منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی، تهران: نشر نی.
فیروزکوهی مقدم، طیبه (1380). بررسی جریان‌های مختلف آموزش عالی در ایران، تهران: انتشارات موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی.
کاتوزیان، همایون(1372). مصدق و نبرد قدرت، ترجمه احمد تدین، تهران: انتشارات رسا.
کامبخش، عبدالصمد (1360). شمه‌ای  درباره تاریخ جنبش کارگری در ایران، تهران: انتشارات حزب توده.
کریمیان، علیرضا(1381). جنبش دانشجویی در ایران، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مجله مجموعه حکمت (1338). "عید فطر در گلشهر کرج"، سال 3. شماره‌ی 3 .
مجله نامه فروغ علم (1329). شماره‌ی 3 .
مجید فیاض، عبدالمجید (1389). از باغ قصر تا قصر آرزوها، تهران: نشر کویر.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (1340). پرونده ابوالحسن بنی صدر، شماره بازیابی: 15448. 2/12/1340
مرکز سنجش، پژوهش و اسناد ریاست جمهوری، پایگاه نخست وزیری (1329). شماره بازیابی: 7155. 31/1/1329.
مرکز سنجش، پژوهش و اسناد ریاست جمهوری، پایگاه نخست‌وزیری (1331). شماره بازیابی: 11772. 28/2/1331.
مرکز سنجش، پژوهش و اسناد ریاست جمهوری، پایگاه نخست‌وزیری (1339). شماره بازیابی: 55599. 30/11/1339.
مکاتبات مصدق (1354). تلاش برای تشکیل جبهه ملی دوم، [بی جا]: انتشارات مصدق.
ملکی، محمود (1376). "برخی وقایع جنبش دانشجویی"، مجله ایران فردا. شماره‌ی 38.
موسسه مطالعات تاریخ معاصر. شماره بازیابی: TIF م 6 – 488 – 012. 5/11/1340.
نجاتی، غلامرضا (1377). شصت سال خدمت و مقاومت، خاطرات مهندس بازرگان، تهران: انتشارات رسا.
نراقی، احسان (1354). جامعه، جوانان، دانشجویان، تهران: انتشارات شرکت سهامی کتابهای جیبی.
هولاب، رابرت (1375). نقد در حوزه عمومی، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
یاسپرس، کارل (1394). ایدۀ دانشگاه، ترجمه مهدی پارسا، مهرداد پارسا، تهران: نشر ققنوس، 1394.
یزدی، ابراهیم (1383). جنبش دانشجویی در دو دهه: 1320 تا 1340، تهران: انتشارات قائم.