افق‌های فهم تاریخی از غزنه تا ری: نگرشی بر همسانی‌ و افتراق در روش‌ها و بینش‌های تاریخ‌‌نگارانه‌ی ابوریحان بیرونی و مسکویه رازی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه اصفهان

چکیده

بینش و روش در تاریخ­نگاری ابوریحان بیرونی و ابوعلی مسکویه­ی رازی دارای شباهت­ها و تمایزات قابل تاملی ست. این گزاره، فرضیه­ی بنیادی این پژوهش است. بر همین اساس فهم این همسانی­ها و تفاوت­ها هم در چگونگی و روش دست­یابی به حقیقت در مطالعات تاریخی نزد این دو مورخ می­تواند قابل پرسش باشد و هم در بینش تاریخی آنها. زمینه­های پژوهشی غیر یکسان، اتخاذ روش­های مبتنی بر استدلال­های عقلی در تفسیر رویدادهای تاریخی و غیره تنها بخشی از این بسترهای مقایسه می­تواند باشد. این در شرایطی­ست که به نظر می­رسد گفتمان، زمینه­های پژوهشی و تجربیات زیسته­ی این دو شخصیت بر نگرش­های تاریخی آنها تاثیرات عمیقی بر جای نهاده باشد. رویکرد تاریخ نگارانه­ی ابوعلی مسکویه با گرایشی معطوف به فهم مناسبات قدرت، رنگ سیاسی و عملی­تری به خود می­گیرد و از جانب دیگر فرهنگ در تمامی شاخه­های آن وجه غالب در مطالعات تاریخی ابوریحان را به خود اختصاص می­دهد. این پژوهش با روشی قیاسی- توصیفی- تحلیلی در صدد تبیین این دوگونه بینش در مطالعات تاریخی­ست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Horizonsof HistoricalVisionfrom Ghazni to Rey: Alignment or Misalignmentof Historiographical Methods and Visions of Al-Biruni and MiskawayhRazi

نویسندگان [English]

  • mostafa pirmoradian 1
  • hamid sadeghi 2
چکیده [English]

Abstract
The vision and method adopted by Al-Biruni and Miskawayhin their historiography bear certain similarities and distinctions which form the hypothesis of the present paper. These points of alignment or misalignment could be considered both inthe method of reaching the truth in the historical studies of these two historians and their historical vision. Unrelated research grounds and adopting rationalistic reasoning in interpreting historical events and the like are someplans for comparison. It seems that the discourse, the research fields, and the lived experiences of these figures have profoundly influenced their historical attitudes. Historiographical approaches of Abu Ali Miskawayh, which inclined towards perceiving power relations, were more political and functional. However, culture and its sub-branches were dominant in Al-Biruni'shistorical studies. The present research, through adopting a comparative-descriptive-analytic approach, attempts to clarify these visions in historical studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Al-Biruni
  • Abu Ali Miskawayh
  • Historiography
  • methodology