بررسی دلایل عدم موفقیت توسعه کشت چای در ایران در اواخر دوره قاجاریه (1318 تا 1344ق)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه زنجان، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی

2 گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، ایران

3 دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی

10.30465/hcs.2025.50270.2992

چکیده

در دوره قاجاریه، چای محصولی پرمصرف بود که واردات آن هزینه زیادی به کشور تحمیل می‌کرد. این امر انگیزه‌ای برای کشت چای در داخل ایران را فراهم ساخت. با شروع کشت چای در گیلان و با گذشت ربع قرن، سطح باغات چای تنها به حدود 80 هکتار رسید. هدف تحقیق حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه ناکافی کشت چای در فاصله سال‌های 1318ق تا 1344ق است. برای این منظور، از روش‌شناسی تاریخی برای بررسی اسناد دولتی و مکتوبات به جا مانده از آن دوره استفاده شد. به گواهی اسناد تاریخی، محمدمیرزا کاشف‌السلطنه، از شاهزادگان قاجار شاغل در وزارت امور خارجه، به دستور مظفرالدین‌شاه موظف شد حین انجام وظیفه سرکنسولی در هند، در این خصوص تلاش کند. او پس از بازگشت با وجود کشت چای در گیلان در سال 1318ق در توسعه چایکاری توفیق چندانی نیافت. نتایج پژوهش حاکی از آن است انحصاری کردن کشت چای با اعطای امتیازنامه و جلوگیری از تشکیل نهاد رقابت، شیوه ترویج چایکاری بدون توجه به مناسبات مالک و زارع، نیازمند سرمایه و دیربازده بودن چای در کنار پیچیدگی ساختاری صنعت چای و تصدی مناصب سیاسی توسط کاشف‌السلطنه را باید از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت توسعه چایکاری در این دوره برشمرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the reasons for the failure of tea farming development at the end of the Qajar dynasty in Iran (1900 to 1925)

نویسندگان [English]

  • Heydar Gholizadeh 1
  • seyed mohsen sanjary 2
  • Esmail karamidehkordi 3
  • Mohammad Badsar 1
1 Department of Extension, Communication and Rural Development, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
2 Agricultural Extension, Communication and Rural Development- University of Zanjan- Iran
3 Agricultural Extension and Education Department, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Iran.
چکیده [English]

During the Qajar period, tea was a widely consumed product, whose import imposed a lot of costs on the country. This provided an incentive for tea cultivation inside Iran. With the beginning of tea cultivation in Gilan and after a quarter of a century, the area of tea plantations did not reach 100 hectares. The purpose of this research is to identify the factors affecting the insufficient development of tea cultivation between 1900 and 1925. For this purpose, historical methodology was used to examine government documents and letters left from that period. According to historical documents, Mohammad Mirza Kashif al-Saltaneh, one of the Qajar princes working in the Ministry of Foreign Affairs, was obliged to try in this regard while performing his consul general duty in India by the order of Muzaffaruddin Shah. After his return, despite cultivating tea in Gilan in 1900, he did not succeed in developing tea cultivation. The results of the research indicate that the monopolization of tea cultivation by granting concessions and preventing the formation of a competition institution, the way of promoting tea cultivation, not paying attention to the relationship between the owner and the farmer, requires capital and the late return of tea, along with the structural complexity of the tea industry and the holding of political positions by Kashif Al-Saltaneh should be considered as one of the most important reasons for the failure of tea cultivation in this period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kashif al-Saltaneh
  • government support
  • Lahijan
  • the exclusive privilege of tea cultivation
  • Mozaffar al-Din Shah