تبلور استقلال حوزه ی علمیه بر کنش‌گری آیت‌الله گلپایگانی در حکومت پهلوی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

2 استادیار گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

3 عضوهیات علمی/دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

10.30465/hcs.2024.46602.2852

چکیده

مخالفت آیت‌الله گلپایگانی به همراه سایر مراجع تقلید با اصلاحات ارضی، لایحه انجمن‌های ایالتی- ولایتی و همه‌پرسی انقلاب سفید سبب شد حکومت پهلوی با هدف قرار دادن استقلال حوزه‌ی علمیه، درپی تضعیف حوزه و روحانیت برآید. هجوم خشونت‌بار به مدرسه فیضیه در نوروز 1342 شروع اقدامات و برنامه‌هایی بود که حکومت در ماه‌ها و سال‌های بعد دنبال کرد تا با از میان بردن استقلال حوزه، قدرت نهاد روحانیت را در مخالفت با طرح‌ها و برنامه‌هایش تضعیف نماید. دخالت‌های حکومت پهلوی در امور حوزه‌ی علمیه از آیت‌الله گلپایگانی که روزهای سخت حوزه را در دوران رضاشاه فراموش نکرده بود، کنش‌گری ساخت تا با درپیش گرفتن رویکردی انتقادی و درعین حال محتاطانه از حوزه علمیه مراقبت نماید تا استقلال آن دست‌خوش آسیب نگردد.

مقاله حاضر براساس نظریه ساختار- کارگزار درپی پاسخ به این پرسش است که باور استقلال حوزه چگونه بر کنش‌گری آیت‌الله گلپایگانی در مقابل دخالت‌های حکومت پهلوی در امور حوزه تأثیرگذار بود؟ دستاورد مهم مقاله را می‌توان در این دانست که اندیشه استقلال حوزه عامل مهم کنش‌گری آیت‌الله گلپایگانی در مقابل اقدامات مداخله‌گرایانه حکومت پهلوی در حوزه‌ی علمیه بود. هدف از این کنش‌گری آن بود تا استقلال حوزه پابرجا بماند و بتواند هم‌چنان مبلغینی بیرون از دایره نفوذ و قدرت حکومت تربیت کند تا مانع از میان رفتن میراثی شود که اسلافش برای آن زحمات زیادی کشیده بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Crystallization of seminary's independence on Ayatollah Golpayegani's activism in the Pahlavi government

نویسندگان [English]

  • Ahmad Abiri 1
  • Hamid Basiratmanesh 2
  • Mohsen Beheshtiseresht 3
1 PHD student of Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute
2 Assistant Professor of the History Department of Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute
3 Member of the academic faculty/Imam Khomeini International University.
چکیده [English]

Abstract:

Ayatollah Golpayegani's opposition along with other imitation references to land reforms, state-provincial association bill, and White Revolution Referendum, made Pahlavi government aiming at targeting the independence of the seminary, seeks to weaken the seminary and the clergy. The violent attack on the Faiziyah in Nowruz 1342 was the beginning of the actions and programs that government followed in the feature months and years to weaken the power of the clerical institution in opposition to its plans and programs by eliminating seminary's independence. By the government's interference in the seminary's affairs, Ayatollah Golpayegani, who had not forgotten the difficult days of the seminary in the Reza Shah era, with taking a critical and at the same time cautious approach, became an activist person to take care of seminary so that its independence would not be damaged.

Based on the structure-agent theory, this article seeks to answer the question, how did the seminary's independence belief influence Ayatollah Golpayegani's activism against the Pahlavi government's interferences in the seminary's affairs? The important achievement of this article can be seen in the fact that the belief of the seminary's independence was an important factor in Ayatollah Golpayegani's activism against the interventionist actions of the Pahlavi government in the seminary. The purpose of this activism was to maintain the seminary's independence, so that seminary can train missionaries outside the sphere of influence and power of the government so to barrier the loss of the legacy that his predecessors had worked hard for it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Golpayegani
  • seminary
  • seminary'؛ s independence
  • clergy
  • Pahlavi government