پیامدهای حضور نظامی متفقین در لرستان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری

چکیده

پس از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم لرستان به دلایل مختلفی از جمله قرارگرفتن در یکی از دالان های اصلی راه آهن و مسیرهای شوسه شمال به جنو ، موقعیت سوق الجیشی(مجاورت با کرمانشاه، عراق، خوزستان و شمال کشور) و حضور طوایف با ظرفیت های نارضایتی از حکومت مرکزی ، مورد توجه اشغالگران قرار گرفت. حضور نیروهای نظامی خارجی در لرستان به سرعت نابسامانی ها و پیامدهای ناگواری را از نظر اقتصادی و اجتماعی به وجود آورد.

در این بررسی به چرائی و چگونگی ورود نیروی نظامی متفقین به منطقه لرستان پرداخته و نیز پیامدهای حضور آنان از منظر اقتصادی و اجتماعی را مطالعه می کنیم. نتایج پژوهش نشان می دهد نیروهای متفقین پس از شکست تیپ مختلط لرستان( تابع لشکر 6 خوزستان ) و اشغال خوزستان، از مسیر جنوب لرستان بدون مقاومت وارد منطقه شدند. حضور و عملیات این نیروها به تدریج موجب بروز ناامنی ، کمبود مواد خوراکی ، قحطی، تورم ، و بروز اختلال در آموزش برخی نواحی منطقه شد. این امور تأثیرات دراز مدتی بر زندگی شهرها و روستاها در پی داشت.

این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی به تبیین موقعیت لرستان در برنامه متفقین در ایران و نیز چگونگی تأثیر گذاری آنان بر اقتصاد و جامعه لرستان در این دوره می پردازد. شواهد با تکیه بر منابع تاریخی، اسناد و مدارک، روایات معمرین محل و روزنامه ها جمع آوری و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Consequences of the Allied military presence in Lorestan (1320-1324)

نویسندگان [English]

  • shahram yousefifar 1
  • mohammad dalvand 2
1 tehran
2 Institute of Humanities and Cultural Studies - Faculty of History of Islamic Iran
چکیده [English]

After the occupation of Iran in World War II, Lorestan was located in one of the main corridors of the railway and the routes of Shoseh north to Jeno, the location of Souq Al-Jishi (adjacent to Kermanshah, Iraq, Khuzestan, and the north of the country) and the presence of clans with capacity Dissatisfaction with the central government was noticed by the occupiers. The presence of foreign military forces in Lorestan quickly caused disturbances and unfortunate consequences from the economic and social points of view.

In this review, we will discuss why and how the allied military forces entered the Lorestan region and also study the consequences of their presence from an economic and social point of view. The results of the research show that after the defeat of the Lorestan mixed brigade (subordinate to the 6th division of Khuzestan) and the occupation of Khuzestan, the allied forces entered the region from the south of Lorestan without resistance. The presence and operations of these forces gradually caused insecurity, lack of food, famine, inflation, and disruption in education in some areas of the region. These issues had long-term effects on the lives of cities and villages.

............

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allies
  • World War II
  • Lorestan
  • insecurity
  • famine
منابع و مآخذ
آبراهامیان ، یرواند ( 1392 ). ایران بین دو انقلاب ، ترجمه احمد گل محمدی و ابراهیم فتاحی ، تهران : نشر نی .
ابن حوقل، ابوالقاسم محمد (1366). صوره‌الارض ، ترجمه جعفر شعار، تهران : انتشار امیرکبیر.
اطلاعات در یک ربع قرن  (1329 ). حوادث مهم یک ربع قرن در یک کتاب ، تهران : روزنامه اطلاعات .
ایزد پناه ، حمید ( 1376 ) . تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان ، تهران : انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
بازگیر ، فضل الله و دیگران ( 1399 ). استان شناسی لرستان ، تهران : شرکت چاپ ونشر کتاب های درسی ایران .
بلوشر ، ویپر (1369 ) .سفرنامه بلوشر ، ترجمه کیکاووس جهانداری ، تهران : خوارزمی .
بولارد، سرریدر و سر کلارمونت اسکراین ( 1363 ) .شترها باید بروند ، ترجمه حسین ابوترابیان ، تهران : نشر نو .
بهرامی، روح‌اله (1388). سلسله‌ والیان لرستان ، تهران: انتشارات حروفیه و دانشگاه لرستان.
ترکمان، اسکندربیک منشی (1350). عالم آرای عباسی ، (ج1)، تصحیح محمد عباسی ، تهران: انتشارات امیرکبیر.
دالوند ، حمیدرضا(1385 ) . انقلاب اسلامی در لرستان (ج1) ، تهران:   مرکز اسناد انقلاب اسلامی .
رزم آرا ، حاجعلی (1393 ) . خاطرات و اسناد سپهبد حاجعلی رزم آرا ، به کوشش کامبیز رزم آرا و کاوه بیات ، تهران :  پردیس دانش .
رعنایی ، شهین ( 1394 ). بررسی تأثیرات جنگ جهانی اول بر ساختارهای اجتماعی مناطق غربی ایران ، فصلنامه پژوهش های تاریخی ،سال پنجاه و سوم ،دوره جدید سال نهم ،ش سوم ،صص 32-19 .
سراجی ، روح الله ( 1388 ) . نیم قرن خاطرات یک معلم ، خرم آباد :  شاپورخواست .
ستوده، یدالله ( 1388 ) .شورش لرستان ( لرستان به روایت اسناد ) ، خرم‌آباد:   شاپورخواست.
کاتوزیان ، محمدعلی همایون. (1392) اقتصاد سیاسی ،ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی ، تهران:   نشر مرکز.
کرونین ، استفانی (1397 ) . رضاشاه و شکل گیری ایران نوین ، ترجمه مرتضی ثاقب فر ، تهران : جامی .
غضنفری امرایی ، اسفندیار. (1393) تاریخ غضنفری ج2، به کوشش اسعد غضنفری و یداله ستوده ، خرم‌آباد : شاپورخواست.
فوران ، جان ( 1390 ) . مقاومت شکننده ( تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی ) ، ترجمه احمد تدین ، تهران : مؤسسه خدمات فرهنگی رسا .
فهیمی ، مهدی ( ( 1388  .نقش میرهای سیمره در تاریخ لرستان در عصر قاجار و پهلوی ، خرم آباد : شاپور خواست .
قاسمی ، فرید ( 1394 ) .سرگذشت خرم آباد ، تهران :  سید فرید قاسمی.
لسترنج فاوست ، لوئیس ( 1374 ) .  ایران و جنگ سرد ، ترجمه کاوه بیات ، تهران :  وزارت امورخارجه ، مؤسسه چاپ و انتشارات .
محمدی ، ماشاء الله (1390 ) . خاطرات من از خرم آباد قدیم ، خرم آباد : افلاک .
مستوفی، حمداله (1364). تاریخ گزیده ، تصحیح عبدالحسین نوایی ، تهران : امیرکبیر.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1365). التنبیه و الاشراف ، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، تهران : علمی و فرهنگی.
مکی ، حسین (1366) . تاریخ بیست ساله ایران  ( پس از سقوط دیکتاتوری پهلوی و تحمیلات متفقین به ایران ) ، (ج 8 )، تهران : علمی .
واعظ شهرستانی ، نفیسه . (1388)  سیاست عشایری پهلوی اول ، تهران :  نشر تاریخ ایران .
والیزاده معجزی ، محمدرضا. (1382) تاریخ لرستان روزگار پهلوی ، به تصحیح غلام‌رضا عزیزی ، تهران:   حروفیه.
________________ ( 1380 ) .تاریخ لرستان روزگارپهلوی ، به تصحیح حمید رضا دالوند ، تهران  :حروفیه .
ویلسون ، آرنولد تالبوت ( 1394 ). سفرنامه ویلسون ، ترجمه و حواشی علی محمد ساکی ، خرم آباد : شاپور خواست .
هدایت ، رضا قلی خان ( 1338 ). روضه الصفای ناصری ، تهران : خیام .
مهدوی ، عبدالرضا هوشنگ ( (1390 . تاریخ روابط خارجی ایران ، تهران : امیر کبیر .
یزدی. ملاجلال منجم (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال ،به کوشش سیف‌اله وحیدنیا ، تهران: وحید.
یوسفی فر، شهرام، اتابکان لرستان، در: تاریخ جامع ایران، زیرنظر محمد کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج9، 1393، صص:106-290.
 
 
مجموعه اسناد
سازمان اسناد و کتابخانه  ملی ایران ، شماره های بازیابی 106012 ،077286-230 ، 050615-240 ، 074420-240 ، 001041-293 ، 004027-293 ، 002902-310 .
اسناد شخصی سام دالوند ، لرستان ، خرم آباد.
تبرائیان ، صفاءالدین( 1371 ). مجموعه اسناد و مدارک  1324-1318 ، تهران : مؤسسه خدمات فرهنگی رسا .
گزیده اسناد جنگ جهانی دوم در ایران ، به کوشش بهروز قطبی ، اطلاعات ، تهران : 1389 .
                                                                                                                                               ها روزنامه
وقایع الاتفاقیه ،شماره 356 ،  ج3 ، پنجشبه 8 ربیع الثانی 1274 .
اطلاعات ،شماره 4705 ، 21 آبان 1320 .
اطلاعات ، شماره 4756 ، 12 دی 1320 .
اطلاعات ، شماره 5014  ، 12 مهر 1321 .
اطلاعات ، شماره 5222 ، 23 تیر 1322 .
مصاحبه
مصاحبه با شیخ علی فلاحی ، بازنشسته جهادسازندگی ،هفتاد وشش ساله ، زاغه ( لرستان )، 19/11/1398.
مصاحبه با میرحسین دالوند ، کشاورز ،هفتاد ساله ، پدر نگارنده ( محمد دالوند ) ، زاغه (لرستان )، 5/11/1399.
مصاحبه با نعمت الله دالوند ، کشاورز ، چهل و هشت ساله و                                                     فرزند یکی از معلمین در اوایل دوره محمد رضاشاه  ،زاغه ( لرستان )  15/9/1398.