یک رویداد ، چهار مورخ رویکرد عینی جوینی ، ابن فوطی ، منهاج سراج و وصاف به واقعه سقوط بغداد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری گروه تاریخ ، دانشکده علوم انسانی ، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ ، دانشکده علوم انسانی ، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

چکیده

هجوم مغولان به سرزمین های اسلامی و سقوط خلافت عباسی از رویداد های مهم قرن هفتم هجری است که از ابعاد مختلف مورد توجه مورخان آن عصر قرار گرفته است. این پژوهش با روش تاریخی مبتنی بر رویکرد توصیفی، تحلیلی در پی مقایسه رویکرد عینی مورخان عصر ایلخانی( جوینی ، ابن فوطی، منهاج سراج جوزجانی ، وصاف) در روایت سقوط بغداد و عوامل موثر در آن است. فرض برآن است عواملی چون استواری روش راوی در روایت بر دو اصل انتقاد و تعلیل ، رویکرد اجتماعی مورخ ، دیدگاه وی نسبت به چیستی تاریخ ، دوری و نزدیکی راوی به واقعه، تعصبات و تعلقات سیاسی ، مذهبی و پایگاه اجتماعی او در رعایت عینیت تاریخی تاثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

One event, four historians Objective approach of Jovini, Ibn Futi, Minhaj Siraj and Wassaf to the fall of Baghdad

نویسندگان [English]

  • Maryam Nazaralhooee 1
  • mahboobeh sharafi 2
1 PHD Student. Department of History, Yadegar-e-Imam Khomeini)RAH( Shahre Rey Branch, Islamic Azad University, Tehran,Iran.
2 associate professor of history department ,Yadegar-e-Imam Khomeini )RAH( Shahre Rey Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran.
چکیده [English]

The Mongol invasion of Islamic lands and the fall of the Abbasid Caliphate is one of the most important events of the seventh century AH, which has been considered by historians from different dimensions. Historians of the patriarchal era (Jovini, Ibn Futi, Minhaj Siraj Jawzjani, Wasaf) have come close to historical objectivity in narrating the fall of Baghdad. It is assumed that the solidity of the narrator's method in the narrative affects the two principles of criticism and analysis and his view of what history is in achieving historical objectivity. In fact, the narrator's knowledge of the intellectual and narrative sciences and their critical causal approach bring them closer to historical objectivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The incident of the fall of Baghdad
  • historical objectivity
  • Jovini
  • Ibn Futi
  • Minhaj Siraj
  • Wasaf
منابع و ماخذ
ابن العبری،1377،  مختصر تاریخ الدول، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران ، علمی فرهنگی.
ابن طقطقی، 1360، تاریخ فخری، ترجمه محمد وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه ونشر کتاب.
ابن فوطی، 2002، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السابعه، محقق مهدی عبدالحسین نجم، بیروت ، دارالکتب العلمیه.
الهادی، یوسف، 1395، رشیدالدین فضل الله همدانی از حمله مغول به عراق ، تهران، میراث مکتوب.
استنفورد، مایکل، 1387، درامدی بر فلسفه تاریخ، ترجمه احمد گل محمدی، تهران، نشر نی،
آرام، محمد باقر، تاریخ نگاری عصر صفوی، 1386، تهران ، امیر کبیر.
آیتی، عبدالحمید، 1372، تحریر تاریخ وصاف ، تهران، موسسات مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
بهشتی سرشت، محسن، 1389، "مواضع خواجه نصیر الدین طوسی در قبال یورش هلاکو خان به ایران"، تهران،فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء ، سال 20، شماره8.
ترکمنی آذر، 1385، تاریخ سیاسی شیعه اثنی عشری در ایران، تهران، موسسه شیعه شناسی،
جوینی، عطاملک، 1367، تاریخ جهانگشا، به تصحیح عبدالوهاب قزوینی، ج 3و 1 ، تهران، بامداد.
حسن زاده، اسماعیل، 1379، " نگرشی بر تاثیر اندیشه های عطاملک جوینی و رشید الدین بر شیوه تاریخ نگاری آنان،" مجموعه مقالات اولین سمینار تاریخی هجوم مغول و پیامدهای آن ، دانشگاه شهید بهشتی .
حسن زاده ، اسماعیل، 1391 ،" تحلیل انتقادی روایت های واقعه یورش غز به خراسان"، تهران، مطالعات تاریخ فرهنگی ، پژوهش نامه انجمن ایرانی تاریخ، ش 12.
حسن زاده، اسماعیل ، 1398، یک رویداد، یک مورخ، سه روایت ، تحلیل انتقادی روایت های کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی، تهران، دو فصلنامه علمی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهراء ، ش 23.
رشیدالدین فضل الله، 1394، جامع التواریخ ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، ج 2 ، تهران، میراث مکتوب.
رضوی، سید ابوالفضل ، 1392، فلسفه انتقادی تاریخ، تهران ، پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی.
شرفی، محبوبه، 1392، زندگی، زمانه، و تاریخ نگاری وصاف شیرازی، تهران ، پژوهشکده تاریخ اسلام.
صفا، ذبیح الله، 1368، تاریخ ادبیات ایران، ج 3 ، تهران، فردوس.
مستوفی ، حمدالله، تاریخ گزیده، 1364 ، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، امیر کبیر،
 " عینیت، گزاره های مقبول تاریخی، 1389 ،"ماهنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا ، ش 143 ، گفتگو با دکتر علیرضا ملائی توانی و احمد گلمحمدی.
منهاج سراج، 1343، طبقات ناصری، به تصحیح عبدالحی حبیبی، ج 2 ، کابل ، انجمن تاریخ افغانستان.
 میزو کامی، ریو، 1395 ،" نگاه به زندگی و فعالیت علمی ابن فوطی"، تهران آیین پژوهش.
وصاف، 1338، تاریخ وصاف ، تهران، رشدیه.