عوامل موثر بر گزینش الگوهای سبک زندگی در دوره قاجار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

چکیده

سبک زندگی مقوله­ای میان رشته­ای است که در سال­های اخیر جامعه­شناسان، روان­شناسان ،دین پژوهان و سایر پژوهشگران علوم انسانی آن را مورد توجه قرار داده اند.  اهمیت این مبحث در مطالعات تاریخ فرهنگی و اجتماعی از آن روست که سبک زندگی مبین جنبه های ملموس فرهنگ ونظام ارزشی دریک جامعه و عنصرهویت بخش فرد وگروههای اجتماعی  است.  مقاله حاضر در نظر دارد از طریق بررسی الگوهای  حیات اجتماعی (تغذیه، سبک پوشش، نحوه گذران اوقات فراغت) و باورهای مردم در دوره قاجار چشم­اندازی از سبک زندگی و عوامل تغییر و تحول آن را در این دوره نشان دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که پایگاه طبقاتی، جنسیت ، باورهای مذهبیو نوگرایی در تمایز الگوهای سبک زندگی وتحول آن  در دوره قاجارتاثیر داشته است؛اما میزان این تاثیرگذاری ودامنه آن درمواردی تحت الشعاع برخی متغیرهای میانجی و واسطه ای نظیر مناسبات قدرت ، وویژگی های فردی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The investigation factors effective the selection of lifestyle patterns in theQajar period

نویسنده [English]

  • zahra alizadehbirjandi
Associate Professor of History, Birjand University
چکیده [English]

Lifestyle is an interdisciplinary category that has attracted the attention of sociologists, psychologists, and other humanities researchers in recent years. This topic is also important in the study of cultural and social history from various aspects. The present article intends to show the perspective of lifestyle and factors of change in the Qajar period by examining nutrition patterns, clothing style, leisure time and people's beliefs in the Qajar period. The findings of this study show the impact of class status, gender and religious beliefs on lifestyle differentiation in this period. In addition, the relationship with the West and the advent of modernity has played a key role in the evolution of the lifestyle patterns of Qajar Iranians

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:Lifestyle
  • Qajar
  • gender
  • religion
فهرست منابع
ـ آخوندی، محمد باقر (1395): «جامعه شناسی ابعاد دینداری در آموزه های قرآن»، انسان پژوهی دینی. ش36. پاییز و زمستان. ص 113-137.
آدمیت ،فریدون (۱۳۸۵ )،امیر کبیر وایران ،تهران ، خوارزمی،چاپ نهم .
اتحادیه، منصوره (1377)، اینجا طهران است، تهران، نشر تاریخ ایران.
اشرف، احمد (1359)، موانع رشد سرمایه­داری در ایران دوره قاجار، تهران، زمینه.
اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی (1387)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران، نیلوفر.
الگار ،حامد (۱۳۶۹ )، دین و دولت در ایران ،نقش عالمان در دوره قاجارترجمه ابوالقاسم سری ، تهران ، توس ، چاپ دوم .
اطمینان ، زهرا ؛ کافی ،سید موسی (۱۳۹۶ )، « رابطه ترتیب تولد خانوادگی  دانشجویان با سبک زندگی آنها »،پیشرفت های نوین در علوم رفتاری ، دوره دوم ،شماره ۹ ، تیرماه،صفحات ۱۶ – ۲۷ .
اعتمادالسلطنه، محمد حسن­خان (1368)، مرآت البلدان، تهران، بی­نا.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن­خان (1385)، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه (مربوط به سالهای 1292 تا 1313 ه.ق)، با مقدمه ایرج افشار، تهران، امیرکبیر.
امانت، عباس (1384)، قبله عالم: ناصرالدین شاه و پادشاهی ایران 1244-1313)، ترجمه حسن کامشاد، تهران، نشر کارنامه.
برات­زاده، محمدعلی (1396)، "بررسی ویژگی­های تاریخنگاری شاهزادگان مورخ قاجار"، پایان نامه­کارشناسی ارشد تاریخ ایران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند.
بروگش، هنریش (1374)، در سرزمین آفتاب، ترجمه محمد جلیلوند، تهران، نشر مرکز.
پوشاک در ایران زمین (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا(، زیر نطر احسان یارشاطر، ترجمه پیمان متین، تهران، امیرکبیر.
پولاک ،ادوارد یاکوب (۱۳۶۸ )، سفرنامه پولاک ،ایران وایرانیان ،ترجمه کیکاووس جهانداری ،تهران ، خوارزمی.
تاج­السلطنه (1361)، خاطرات تاج­السلطنه، به­کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران، نشر تاریخ ایران.
تحویلدار، میرزا حسین­خان (1342)، جغرافیای اصفهان، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
.
جهانگیرمیرزا (1384)، تاریخ نو، به اهتمام: عباس اقبال، تهران، علم.
حبیب­پورگتابی، کَرم (1395)، "تحولات سبک زندگی در ایران"، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 44، بهار، صص 118-130.
دالمانی، هانری­رنه (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه فره­وشی، تهران، امیرکبیر.
دروویل، گاسپار (1348)، سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محبی، تهران، بنگاه مطبوعاتی گوتنبرگ.
دوکوتزبوئه، موریس (1365)، مسافرت به ایران، ترجمه محمود هدایت.
رائین، اسماعیل (1357)، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران، امیرکبیر.
رضا قلی میرزا (1361)، سفرنامه رضا قلی میرزا نایب­الایاله، به کوشش اصغر فرمانفرمایی­قاجار، تهران: اساطیر.
رایس ،کلارا کولیور(۱۳۸۳ )،زنان ایرانی و راه ورسم زندگی آنان ،ترجمه اسدالله آزاد،تهران، کتابدار.
روزنامه شکوفه، شنبه 3 جمادی الثانی 1331، ش9.
ساروی، محمدتقی (1371)، تاریخ محمدی، به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، امیرکبیر.
سپهر، محمدتقی (1377)، ناسخ التواریخ، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران، اساطیر.
شمیم ، علی اصغر(۱۳۷۸ )،ایران در دوره سلطنت قاجار ،تهران ،مدبر، چاپ دهم.
 سراج زاده، حسین؛ پویان فر، محمدرضا"مقایسه تجربی سنجه های دینداری دلالت های های روش شناسانه، کاربرد سه سنجه در یک جمعیت"، مجله جامعه شناسی ایران. 1386. زمستان. ش4. صص71-73.
 
 
سرنا، کارلا (1362)، آدم ها و آئین­ها در ایران، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران، زوار.
خدیجه ؛ ایمانیان ،سارا (۱۳۸۸ )،جامعه شناسی جنسیت،تهران،انتشارات جامعه شناسان.
سیاح، حاج محمد علی (1369)، خاطرات حاج سیاج، به تصحیح حمید سیاح و سیف­الله کلهر، تهران، امیرکبیر.
 شولتز ، دوان (۱۳۷۵ )،تاریخ روانشناسی نوین ، ج دوم ،ترجمه اکبر سیف وهمکاران ،چاپ سوم ،تهران، رشد.
طباطبایی، جواد (1385)، مکتب تبریز و مقدمات تجددخواهی، تبریز، ستوده.
طهماسب­پور، محمدرضا (1381)، ناصرالدین، شاه عکاس: پیرامون تاریخ عکاسی ایران، تهران، نشر تاریخ ایران.
عضدالدوله، احمد میرزا (1376)، تاریخ عضدی، با توضیحات عبدالحسین نوایی، تهران، علم.
.
فرهاد میرزا معتمدالدوله (1366)، سفرنامه فرهاد میرزا، به تصحیح غلامرضا طباطبایی، تهران، انتشارات علمی.
فلور، ویلم (1365)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، ج2، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، توس.
فوران، جان (1383)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمه احمد تدین، تهران، خدمات فرهنگی رسا.
قهرمان میرزا عین­السلطنه (1377)، روزنامه خاطرات عین­السلطنه از روزگار پادشاهی محمد علی­شاه، ج 3، به اهتمام ایرج افشار و مسعود سالور، تهران، اساطیر.
کرزن، جرج، ناتانیل (1349)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، علمی و فرهنگی.
لایارد، هنری استون (1376)، سفرنامه لایارد، ترجمه سهراب امیری، تهران، انزان.
لمبتون، آن (1971)، ایران در دوره قاجار، دانشگاه تگزاس.
مجلسی­کوپایی، ابوذر و دیگران (1392)، "ویژگی­های نخستین پارک تهران، پارک امین­الدوله"، فصلنامه باغ نظر، شماره 25، سال 10، تابستان، صص 3-16.
محمود میرزا قاجار (1389)، تاریخ صاحب قرانی، حوادث تاریخی سلسله قاجار (1214-1248ق)، به تصحیح نادره جلالی، تهران، انتشارات مجلس شورای اسلامی.
مستوفی، عبدالله (1371)، شرح زندگانی من: تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، تهران، زوار.
معیرالممالک، دوستعلی­خان (1361)، یادداشت­هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین­شاه، تهران، نشر تاریخ ایران.
ملک زاده ، الهام (۱۳۸۵ )،نگاهی به امور خیریه در دوره قاجار ،تهران ،دانشگاه آزاد اسلامی.
مونس­الدوله (1380)، خاطرات مونس­الدوله ندیمه حرمسرای ناصرالدین­شاه، به کوشش سیروس سعدوندیان، تهران، زرین.
وطن­دوست و دیگران (1385)، زن ایرانی در نشریات مشروطه. تهران، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی