مواضع علما در برابر جمهوری رضاخانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین

2 کارشناس ارشد تاریخ ایران دورة اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین

چکیده

پس از گذشت حدوداً بیست سال از برقراری حکومت مشروطه در ایران و هم‌زمان با رئیس‌الوزرایی رضاخان، سردارسپه، بحث تشکیل حکومت جمهوری در ایران با جدیت مطرح شد. کاهش قدرت استبدادی شاهان قاجار پس از برقراری رژیم مشروطه، نقش مؤثری در این زمینه داشت. با محدودشدن قدرت شاه سلاطین قاجار دیگر از قدرت لازم برای سرکوب آرا و اندیشه‌های جدید سیاسی بی‌بهره بودند. ضعف قدرت شاهان قاجار در زمان احمدشاه به اوج خود رسید. در کنار دستگاه رو به اضمحلال سلطنت، تشکیلات نیرومند ریاست‌وزرایی سردارسپه سر برآورد که در آن مقطع به‌گونه‌‌ای کاملاً ابزاری و فرصت‌طلبانه در پی جمهوری‌‌کردن ایران بود. شمار زیادی از روحانیان به علل مذهبی با جمهوری مخالف بودند؛ زیرا آن‌ها جمهوری‌‌ را با بی‌دینی برابر می‌‌دانستند. چنین شبهه‌‌ای زمانی در اندیشة روحانیان ایجاد شد که در کشور همسایه (ترکیه) رژیم جمهوری با جلوه‌‌های ضد دینی برقرار شد. مقالة حاضر با روشی توصیفی و تحلیلی بر پایة منابع کتاب‌خانه‌ای درصدد پاسخ‌گویی به این سؤالات است که واکنش علما در برابر جمهوری‌خواهی رضاخان چگونه بود؟ و اختلاف سیدحسن مدرس با رضاخان بر سر چه مسائلی بود؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Clergy's Positions against Rezakhani Republic

نویسندگان [English]

  • Hojjat Fallah Totkar 1
  • Mohsen Parvish 2
1 Assistant Professor in History, Imam Khomeini International University
2 M.A. Student in Iran's Islamic History, Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Twenty years after the establishment of constitutional government in Iran and simultaneously with head minister of Reza khan we can see the being discussion about establishment of republic government in Iran. The autocratic power loss of Qajar kings after establishment the constitutional regime played an important role in this field. By limiting the king's powers, the Qajar governors lacked the necessary power for suppression of opinions and ideas of political repression. Weakness of the Qajar kings reached a peak at the Ahmad Shah period.
At this period strong organizational of Raeis-al-vozaraei of Reza khan emerged besides the demise of the monarchy. This new organization followed to convert Iran to republical regime at that point. Some of religiouses disagreed with republic regime with religious reasons. Because they knew equivalent republicational system with secularism. Such uncertainty (doubts) when it was created in the clergy's thought that neighboring country (Turkey) regime established and were figure secularism symbols.
This paper sought to answer of main question with descriptive and analytical method. The main question is: how did the clergy reaction against republicational of Reza khan? The next question is: what issues were dissension between Reza khan and Saied Hassan Modarres?
Based on our assumption, the refugee clergys were uncertainty their situation in Najaf because of Faisal government which proteged by Great Britain. They wanted to maintain Reza khan power as a protector in Iran Shiites. But some of clergys whom led by Modarres were dashed Reza khan plans and caused failure republicational schedume.
The second hypothesis will: the main conflict between Modarres and Reza khan on new regime illegitimacy based on constitutional law-military regime of Qazaghs (Cossack) was inconsistent with constitutional law and constitutional regime and republicational was not based on will of the people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • clergy
  • Howzah elmieh
  • Reza khan
  • Republic