نوروزیه و نوروزیه‌نویسی در عصر صفوی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه خوارزمی

چکیده

مذهب تشیع در زندگی ایرانیان عصر صفویه از اهمیت خاصی برخوردار بود. از این‌رو بررسی رویکرد متون مذهبی این دوران به نوروز، به عنوان بزرگ‌ترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است.
در روزگار صفویه، بحث‌‌های مذهبی دربارة نوروز سبب نگارش رساله‌‌های متعددی با عنوان «نوروزیه» شد. از سیزده نوروزیه در منابع مختلف نام برده شده که امروز نه رساله در دسترس است.
در این پژوهش، برپایۀ نسخ خطی موجود، به معرفی نوروزیه‌‌ها پرداخته شده و روند زمانی نگارش، ویژگی‌‌های زبانی و ادبی، و ساختار محتوایی این رساله‌‌ها بررسی شده است.
نگارش نوروزیه‌‌ها از عصر شاه تهماسب صفوی آغاز شد اما اوج نگارش رساله‌‌های نوروزیه به دوران دو شاه پایانی این سلسله مربوط می‌‌شود.
متن نوروزیه‌‌ها روان و ساده است و پربسامدترین بحث مطرح‌شده در آن‌‌ها تعیین روز نوروز شرعی بر پایۀ روایات گوناگون است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nowruziye and Writing Nowruziye in Safavid Era

نویسندگان [English]

  • Zohreh Zarshenas 1
  • Mohsen Jafari 2
1 Professor in Institute for Humanities and Cultural Studies
2 Ph.D Student in History, Kharazmi University
چکیده [English]

Shiite sect in the life of Iranians was very important during the Safavid era. Therefore scrutinizing viewpoints of religious sources to Nowruz, as the greatest ancient Iranian feast, is too important.
In safavid era, religious debates about Nowruz led to writing many booklets that were called “Nowruziye”. We know about thirteen Nowruziye, but just nine of them are accessible now.
In this paper, Nowruziyes are introduced and their writing time, linguistic and literary characteristics, and content structure will be studied on the basis of remaining manuscripts.
The writing Nowruziyes has begun at Shah Tahmasp Safavi’s reign, but its climax is in the Soleyman and Soltan Hossein era.
These texts are easy and simple. Determination of religious Nowruz based on Shiite Hadithes (narrations) is the most frequent debate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nowruz
  • Nowruziye
  • Nowruznameh
  • Safavid era