سحر و جادو، طلسم و تعویذ و دنیای زنان در عصر قاجار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

در ایران روزگار قاجار گرایش به خرافات و بهره‌گیری از طلسمات و تعویذ‌‌ها گسترده و عمومی بود. با این حال بیش‌تر، و یا اساساً، عملی زنانه تعریف می‌شد. این نگرش ریشه‌ها و پایه‌ها و در ادامه آثار و پیامدهایی داشت و مقالة حاضر در‌صدد است پایه‌ها و پیامدها را بررسی و دربارۀ چرایی و چگونگی به‌وجود‌آمدن این تعاریف پرسش کند. می‌توان ادعا کرد اساس مرتبط‌‌کردن زنان با پدیدۀ خرافاتْ چیرگی فکر و فرهنگی مردسالار بود که زن را ذاتاَ ناقص و ضعیف تلقی می‌کرد. پیامد این تفکر نیز «زن‌هراسی» بود که به محرومیت زنان از بدیهی‌ترین حقوق اجتماعی و مدنی‌شان، همچون محرومیت از حق رأی در قانون انتخابات مجلس مشروطه، ‌انجامید. از اواسط دوران قاجار پاره‌ای از نواندیشان و نوگرایان ایرانی به ارتباط معنادار میان عقب‌ماندگی عمومی جامعه و عقب‌ماندگی زن ایرانی پی‌بردند و تلاش کردند با نشان‌دادن ریشه‌های اجتماعی و تاریخی مشکلات جامعه، از جمله مسائل و مشکلات زنان، رویکرد و نگاه ذات‌باورانۀ سنتی را به‌چالش بکشند و راه را بر اندیشة اصلاح و ترقی بگشایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Charm and Magic, Talisman and Spell, and Women World in Qajar Era

نویسندگان [English]

  • Daruish Rahmanian 1
  • Zahra Hatami 2
1 Assistance Professor in University of Tehran
2 Ph.D Student in Iran's Islamic History in University of Tehran
چکیده [English]

Tendency to superstitious and using Talismans and spell was common in Qajar Era. Yet this issue was more, or fundamentally, defined as a feminine phenomenon. This kind of view had some roots and sources as well as some effects and results. This paper is going to study its roots and results and ask why and how it exited. It seems that the main reason for defining superstitious as a feminine phenomenon is the superiority of men in comparison with women in Qajar Era. Women usually were considered as weak and powerless creatures. The result of this thought was a kind of women-phobia. This phobia naturally made a condition in which women deprived of their rights to participate in the Constitutional Revolution parliament election. In the middle of Qajar Era, some of Iranian reformists found a meaningful relationship between social lagging and Iranian women lagging. They tried to show the social and historical roots of society problems, like women problems, and challenge the old and traditional thoughts and open a new route for reform in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • women
  • superstitious
  • talismans and spell
  • tradition
  • society problems
  • modernism