تحلیل بازنمایی جنگ چالدران در تزئین قلمدان لاکی دوره افشاریه اثر محمدباقر (موجود در موزه ملک تهران با شماره اموال ۱۳۹۳.۰۵.۰۰۰۵۵)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته‌ی هنر اسلامی، گرایش کتابت و نگارگری، دانشگاه شاهد تهران.

2 استادیار، گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد تهران

چکیده

جنگ چالدران یکی از وقایع تاریخی مهم عهد صفوی است که تأثیرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مهمی در جامعه عصر صفوی و ادوار بعد از آن داشته و بازنمایی آن را می‌توان در تزئینات نقوش قلمدان لاکی اثر محمدباقر موجود در موزه ملک تهران با شماره اموال ۱۳۹۳.۰۵.۰۰۰۵۵ مشاهده نمود. اهمیت این مسئله سبب بازنمایی این واقعه در تزئینات قلمدان لاکی اثر محمدباقر بوده و هدف به بازخوانی واقعه جنگ چالدران و بازشناسی مؤلفه‌های مهم واقعه و شناخت نحوه بازنمایی آن در قلمدان لاکی اثر محمدباقر اختصاص یافته است.سؤالات پژوهش عبارتند از: 1- جزئیات واقعه جنگ چالدران چگونه در تزئینات قلمدان لاکی اثر محمدباقر موجود در موزه ملک تهران بازنمایی شده است؟ 2- تزئینات قلمدان لاکی اثر محمدباقر تا چه حدی به جزئیات تاریخی جنگ چالدران پایبند است؟ روش پژوهش به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی انجام شده و داده‌های آن با جست‌وجو در منابع کتابخانه‌ای و اسنادی جمع‌آوری شده و نمونه موردی تحقیق، قلمدان لاکی دوره افشاریه اثر محمدباقر موجود در موزه ملک تهران با شماره اموال ۱۳۹۳.۰۵.۰۰۰۵۵ است و به صورت کیفی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نیز نشان می‌دهد جزئیات روایت تاریخی به صورت عین به عین در تزئینات قلمدان دیده نمی‌شود و همین امر اعتبار علمی شناسنامه اثر را که بر موضوع جنگ چالدران تأکید دارد، زیر سؤال می‌برد و به نظر می‌رسد موضوع این اثر شرح واقعه جنگ چالدران نیست. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Chaldoran War Representation in the Decoration of the Afshar Lacquer pencil case (Qalamdan) made by Mohammad Baqer (Available in the Malek Museum of Tehran with number 1393.05.00055)

نویسندگان [English]

  • Ali Shahbazi 1
  • Morteza Afshari 2
1 Masters of Islamic Art; Field of study: Calligraphy and Paintings, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The Chaldoran war is one of the important historical and its representation can be seen in the decorations of Mohammad Baqer Lacquer pencil case in the Tehran Malek Museum with number 1393.05.000555.The significance of subject has led to the Chaldoran war Illustration in the decorations of this Lacquer pencil. The purpose is to re-read the Chaldoran war event and to recognize the important event components and to know how it is represented in Mohammad Baqer Lacquer pencil case. Questions include: 1- How are the details of the Chaldoran War event represented in the decorations of Mohammad Baqer Lacquer pencil case? 2- How much decorating of Mohammad Baqer Lacquer pencil case are similar to the historical details of the Chaldoran War? The research method is descriptive-analytical and its data have been collected by searching library and documentary sources and case study is Mohammad Baqer Lacquer pencil case in the Tehran Malek Museum and has been qualitatively analyzed. The results show that the details of the historical narrative are not seen exactly in the decorations of the Afshar Lacquer pencil case, and this invalidates the scientific validity of the work's identity card, which emphasizes the subject of the Chaldoran War, and it seems that the subject of this work is not a description of the Chaldoran War.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Lacquer pencil case (Qalamdan)
  • Afshar
  • Mohammad Baqer
  • Chaldoran War
  • Malek Museum of Tehran

مراجع

احسانی، محمدتقی، (1368)، جلدها و قلمدان‌های ایرانی، تهران: نشر امیرکبیر.
آژند، یعقوب، (1394)، کارستان هنری محمدباقر، هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره 20، شماره 4، 37- 27.
برومند، ادیب (عبدالعی)، (1366)، هنر قلمدان، تهران: وحید.
تاج‌بخش، احمد، (1373)، تاریخ صفویه، شیراز: نوید.
حقایق، آذین، فهیمی‌فر، اصغر، (1397)، خوانش انتقادی بازنمایی تصویری نبرد چالدران در کاخ چهل‌ستون اصفهان، جستارهای تاریخی، سال 9، شماره 1، 85- 65.
خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین الحسینی المدعوبه، (1333)، تاریخ حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر، جلد 4، زیر نظر محمد دبیر ساقی، تهران: کتابخانه خیام.  
دادور، ابوالقاسم، (1390)، شیر در فرهنگ و هنر ایران، هنرهای تجسمی، شماره 2، 32- 17. 
دهخدا، علی‌اکبر، (1349)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
رنجبر، محمدعلی، رحیمیان، محمدحسن، (1396)، روایتی ایتالیایی از جنگ چالدران، جستارهایی تاریخی، سال 8، شماره 1، 156- 135.
رومر، هانس روبرت، (1380)، ایران در راه عصر جدید: تاریخ ایران از ۱۳۵۰ تا ۱۷۵۰، ترجمه آذر آهنچی، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
روملو، حسن بیگ، (1357)، احسن‌التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: بابک.
زاهدی‌سرشت، هانیه، (1391)، بررسی تأثیرات فرهنگی و هنری دوره قاجار در ساخت قلمدان‌های موجود در موزه ملی ملک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته صنایع ستی، دانشکده پردیس باغ ملی، دانشگاه هنر تهران.
طاهری، ابوالقاسم، (1380)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران‌: از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فلسفی، نصرالله، (1381)، جنگ میهنی ایرانیان در چالدران، تهران: هیرمند.
واله اصفهانی، محمدیوسف، (1372)، خلد برین، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار