تبیین گفتمانِ متناقض جوینی مبتنی بر ردّ و قبول مغول در جلد اوّل تاریخ جهانگشا بر اساس نشانه‌های(واژگان، صور خیال، عبارات، جملات و اشعار) گفتمان‌مدار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار و عضو هیأت علمی/ دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

تاریخ جهانگشای جوینی از جملة کتاب‌هایی است که در میانة تاریخ و ادبیّات قرارگرفته و این سؤال را در ذهن برمی‌انگیزد که چرا یک متن تاریخی که باید بر صراحت، منطق و عقل استوار باشد، گاه از روش تاریخ‌نویسی دور افتاده و شاخصه‌های متون ادبی، چون ابهام، پوشیدگی و احساس بر آن غالب شده است؟ به دلیل جامعیّت روش تحلیل گفتمانِ فرکلاف در دو محور نظری و عملی، این روش را مبنای پژوهش قرار داده‌ایم. در این روش، در سه مرحلة توصیف، تفسیر و تبیین، تاریخ جهانگشا، مورد تحلیل گفتمانی قرار گرفته‌است. در بررسی کتاب به این شیوه، بی‌گمان متن، حرف‌هایی فراتر از تاریخ و ادبیّات برای گفتن خواهد داشت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در جلد اوّل تاریخ­جهانگشا، نشانه­هایی( واژگان، استعاره‌ها، عبارات و جملات و اشعار فارسی و عربی) وجود دارد که گفتمان‌مدارند و همگی بازتابندة گفتمانِ متناقضِ مورّخ دربارة مغولان هستند.گفتمان مورّخ ایدئولوژیک است و ریشه در روح زمانة مؤلّف دارد؛ تقدیرگرایی و جبرانگاری، محافظه‌کاری و ترس، رستن از عواقب احتمالی، تداوم سنّت فرهنگی، تسلّی خاطر و ... همگی از ارکان شکل‌دهندة این گفتمان هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Dual Discourse on Mogul Rejection and Acceptance in the First Volume of Tarikh Jahangosha

نویسندگان [English]

  • Tahere Chehri 1
  • Gholamreza Salemian 2
  • Rohollah Bahrami 3
1 Razi University
2 Persian Language & Literature, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

New approaches to literary criticism in looking at texts have transformed them from open and read-only texts into open and writable texts. Discourse analysis is one of these methods that can be helpful in analyzing and reading texts. Achieving hidden layers and dumb voices are the most important success of discourse analysis. Tarikh Jahan Gosha is one of the historical books that raises the question of why a historical text must be based on openness, logic and reason, sometimes distance from the method of historiography and the characteristics of literary texts, such as ambiguity, obscurity and emotion? Because of the comprehensiveness of the Fairclough analysis method in both theoretical and practical axes, we have based this method on research. In this method, the three stages of description, interpretation, and explanation of Tarikh jahan Gosha have been analyzed in discourse. In this way, the text of the book will certainly has something beyond history and literature. The findings of the study indicate that in the first volume of the book there are words, metaphors, phrases and sentences and Persian and Arabic poems that are discourse-based and all of them reflect the dualist discourse of the Mongols; appreciation and determinism, conservatism and fear, escalation of possible consequences, perpetuation of cultural tradition, consolation, and so forth that are all pillars of this discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse Analysis
  • Atamak Joveini
  • Tarikh Jahangosha
  • Dual Discourse
  • Fatism
  • Conservatism

مراجع

  1. . احمدی، بابک(1387)، معمای مدرنیته، تهران: مرکز، چ5.

    1. احمدیعلیایی،سعیدومحمودی،فتانه(1394)، «جهان­هایاثرگذاردرتکویناثرهنری: تاریججامعه،تاریخهنر،تاریخهنرمند». فصلنامهتخصصینقدادبی. 8( 29):صص31- 52.
    2. استنفورد،مایکل(1392)،درآمدیبرفلسفةتاریخ،ترجمةاحمدگل­محمدی،چششم، تهران: نشرنی.
    3. اقبال آشتیانی،عباس(1384)، تاریخ مغول، چ هشتم، تهران: امیرکبیر.
    4. پاینده،حسین(1385)، نقدادبیودموکراسی،تهران: نیلوفر.
    5. پیرنیا،حسن(1314)،تاریخایرانباستان،ج1،تهران: دنیایکتاب.
    6. جوینی،عطاملک(الف)(1385)، تاریخجهانگشا، تصحیحمحمدقزوینی، چچهارم، تهران: دنیایکتاب.
    7. ------------(ب)(1385)، تاریخ جهانگشا، تصحیح عباسی، حبیب­الله و مهرکی، ایرج، تهران: زوّار، چ1.
    8. حافظ ابرو، عبدالله بن لطف­الله(1380)، زُبدة ­التّواریخ، تصحیح سیدکمال حاج سیدجوادی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    9. حلبی،علی­اصغر(1389)،علمکلامدرایرانوجهاناسلامی،تهران: اساطیر.
    10. رجبی. محمّدحسن(1389)، «ماوتاریخ­نگاریجدید: مروریکوتاهبرتاریخ­نگارانوتاریخ­نگاری­هایمعاصرایران». ماهنامهسوره. 48-49: صص228-231.
    11. رضوانیان، قدسیه،(1393)،«تاریخ­گرایینوین،بررسیکتابتاریخبیهقیدربوتةنقدجدید»،فصلنامهتخصصینقدادبی،س7،ش25،صص211-230 .
    12. ریپکا، یان(1381)، تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه، ترجمة عیسی شهابی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چ1.
    13. زرین­کوب،عبدالحسین(1370)،تاریخدرترازو،چسوم. تهران: امیرکبیر.

    15.__________________(1383)، تصوّف ایرانی در منظر تاریخی آن، ترجمةمجدالدّینکیوانی، تهران: سخن.

    1. سجودی،فرزان(1387)،نشانه­شناسی­کاربردی. چاوّل.تهران: علم.
    2. شایسته پیران، فاطمه(1375)، سخن کاوی و تحلیل مکالمه، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
    3. صفا، ذبیح الله(1378)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس، چ8.
    4. صفوی،کوروش(1387)، درآمدی بر معنی­شناسی، چ سوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
    5. عضدانلو، حمید(1375)، «درآمدی درباره­ی گفتمان یا گفتمانی درباره­ی گفتمان»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 103-104، ص47-52.
    6. فخام زاده، پروانه(1375)، نقش نهادهای کلامی، پایان­نامة کارشناسی ارشد، پژوهشگاه علوم انسانی تهران.
    7. فوکو، میشل(1384)، نظمگفتاردرسافتتاحیدرکلژدوفرانس،ترجمةباقرپرهان. تهران: آگه.
    8. فرکلاف، نورمن(1389)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمة فاطمه شایسته­پیران و دیگران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها، چ3.
    9. لطفی پورساعدی، کاظم(1372)، «درآمدی به سخن کاوی»، مجلة زبانشناسی، شمارة پیاپی17، ص9-39.
    10. لین، جورج(1389)، ایران در اوایل عهد ایلخانان(رنسانس ایرانی)، ترجمة سید ابوالفضل رضوی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چ1.
    11. مجتبایی،فتح­الله( 1352)،شهرزیبایافلاطونوشاهیآرمانیایرانباستان،تهران: انتشاراتانجمنفرهنگایرانباستان.
    12. یاحقی، محمّدجعفر(1375)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیّات فارسی، تهران: سروش، چ2.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار