روزنامه تربیت و نظام آموزشی و تربیتی ایران دوره قاجار؛ چالش ها و الگوهای پیشنهادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

چکیده

روزنامه یکی از ابزارهای موثر در بررسی انتقادی شرایط جامعه محسوب می شود. در ایران دوره قاجار نیز به رغم نوپا بودن جراید و موانع سیاسی و اجتماعی، اندک روزنامه های موجود در جهت ایجاد تحول در عرصه های مختلف اجتماع مطالب و مباحث انتقادی و پیشنهادی را منعکس می کردند. این فرآیند تحول خواهی در روزگاران منتهی به مشروطیت از جدیت بیشتری برخوردار بودند. روزنامه تربیت در زمره جرایدی محسوب می شد که به دلیل غلبه روحیه محافظه کاری توانست دیر زمانی به حیات خود ادامه دهد. محوریت مباحث این روزنامه فرهنگی و تربیتی بود. به زعم محمد حسین فروغی گرداننده و نویسنده اصلی روزنامه، ریشه تمام نابسامانی ها و عقب ماندگی جامعه ایران دوره قاجار به جهل باز می گشت و تنها راه برون رفت از این شرایط پناه بردن به دانش بود. نوشتار حاضر در پی آن است تا نگرش های انتقادی روزنامه نسبت به شرایط آموزشی و تربیتی جامعه دوره قاجار را بازیابی و در عین حال الگوی پیشنهادی در جهت برون رفت از این شرایط را استخراج و تحلیل و بررسی نماید. از این رو عمده سوالات مطرح در این زمینه عبارت است از این که در نگاه نویسنده روزنامه چه چالش های عمده ای در نظام آموزشی دوره قاجار به چشم می خورد و دیگر این که روزنامه برای برون رفت از شرایط موجود چه الگوهایی را مورد توجه قرار می داد؟ در منظومه فکری فروغی مهمترین عنصر تحول ساز دانش است و راه وصول به دانش از مدرسه می گذرد به همین دلیل ساختار سنتی موجود آموزشی در دوره قاجار از لحاظ کمی و کیفی فاقد ارزش و اعتبار کافی است که بتواند تحولی عمیق در پیکره اجتماع ایجاد نماید. از این رو با استفاده از تجارب موجود در غرب بایستی علاوه بر توجه به ابعاد کمی آموزش، در روش های کیفی و منابع تربیتی و آموزشی نیز بازنگری جدی صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qajar Period of Education and Education: Challenges and Suggested Patterns

نویسنده [English]

  • abdollah motevaly
چکیده [English]

The newspaper is one of the most effective tools in critically examining the conditions of society.
In Iran, the Qajar era, in spite of the emergence of political and social barriers, few newspapers reflected on the critical and suggestive issues that led to the transformation of various social arenas.This process of transformation was more serious in the days leading up to the constitution.Tarbiat was one of the few newspapers that could survive a long time because of the overwhelming conservative spirit. According to Mohammad Hossein Foroughi, editor-in-chief of the newspaper, the root of all the turmoil and backwardness of the Qajar era was to go back to ignorance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tarbiat Newspaper
  • Foroughi
  • Education
  • Qajar
  • Knowledge
منابع
آبراهامیان، یرواند(1382) ایران بین دو انقلاب، ترجمه کاظم فیروزمند و دیگران: تهران، نشر مرکز.
آجودانی، ماشاء الله(1382) مشروطه ی ایرانی، تهران: اختران.
آدمیت، فریدون(1349) اندیشه های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران: خوارزمی.
الگار، حامد(1369) دین و دولت در ایران، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
بامداد، مهدی(1363) شرح حال رجال ایران، ج3، تهران، زوار.
براون، ادوارد(1386) تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج 2، تهران، علم.
رحمانیان، داریوش(1382) تاریخ علت شناسی انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمین، تبریز: موسسه تحقیقاتی علوم اسلامی.
روشه، گی(1377) تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نی.
صدرهاشمی،محمد(1363) تاریخ جراید و مجلات ایران، تهران، کمال.
قدیمی قیداری، عباس(1396) «رویکرد روزنامه اختر به توسعه علمی و پیشرفت و عقب ماندگی» مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، ش 20، بهار و تابستان.
کیانفر، جمشید(1377) روزنامه تربیت 1314-1325 ه. ق، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا.
مستشارالدوله تبریزی، میرزا یوسف(1382) یک کلمه و یک نامه، به کوشش سید محمد صادق فیض، تهران: صباح.
ملائی توانی، علیرضا(1385) «مجله ایرانشهر و لزوم انقلاب در افکار و عقاید ایرانیان»، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، س شانزدهم، ش 59، تابستان.
ملک زاده، مهدی(1363) انقلاب مشروطیت ایران، ج 1، تهران: علمی.
میرانصاری، علی(1387) روزنامه تربیت، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 15، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
میلانی، عباس(1382) تجدد و تجدد ستیزی در ایران، تهران: اختران.
ناظم الاسلام کرمانی(1362) تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: آگاه.
تربیت، 10شعبان 1314: ش 5.                                                           
تربیت، 26 ذی القعده 1314: ش 20.
تربیت، 3 ذی الحجه 1314: ش 21.
تربیت، ذی الحجه 1314: ش 24.
تربیت، 23 محرم 1315: ش28.
تربیت، 30 محرم 1315: ش 29.
تربیت، 28 صفر 1315: ش 33.
تربیت، 5 ربیع الاول 1315: ش 34.
تربیت، 12 ربیع الاول 1315: ش 35.
تربیت، 19 ربیع الاول 1315: ش 36.
تربیت، 11 ربیع الثانی 1315: ش 39.
تربیت، 8 جمادی الاخری 1315: ش 47.
تربیت، 15 جمادی الاخر 1315: ش 48.
تربیت، 29 جمادی الاخر 1315: ش 50.
تربیت، 25 رمضان 1315: ش 62.
تربیت، 6 ذی الحجه 1315: ش 90.
تربیت، 5 صفر 1316: ش 114.
تربیت، 7 صفر 1317: ش 30.
تربیت، 11 ربیع الاول 1317: ش 148.
تربیت، 16 ربیع الثانی 1317: ش 153.
تربیت، 28 شوال 1317: ش 177.
تربیت، 6 شعبان 1318: ش 213.
تربیت،20 شعبان 1318: ش 215.
تربیت، 11 رمضان 1318: ش 218.
تربیت، 10 شوال 1318: ش 222.
تربیت، 21 ذالحجه 1318: ش 224.
تربیت، 28 ذی الحجه 1318: ش 225.
تربیت، 15 ذی القعده 1319: ش 72.
تربیت، 4 صفر 1319: ش 227.
تربیت، 11 صفر 1319: ش 228.
تربیت، 15 ربیع الثانی 1319: ش 234.
تربیت، 12 جمادی الثانی 1319: ش 239.
تربیت، 3 رجب 1319: ش 241.
تربیت، 24 رجب 1319: ش 243.
تربیت، 2 شعبان 1319: ش 244.
تربیت، 7 رمضان 1319: ش 246.
تربیت، 24 محرم 1321: ش 276.
تربیت، 14 ربیع الاول 1321: ش 281.
تربیت، 8 شعبان 1321: ش 296.
تربیت، 1 ذی الحجه 1321: ش 305.
تربیت، 16 ربیع الثانی 1322: ش 321.
تربیت، 13 جمادی الثانی 1322: ش 328.
تربیت، 26 شعبان 1322: ش 384.
تربیت، 14 رجب 1323: ش 378.
تربیت، 1 ذی القعده 1323: ش 392.
تربیت، 15 ذی القعده 1323: ش 393.
تربیت، 16 رجب 1323: ش 411.
تربیت، 21 ربیع الثانی 1324: ش 402.
تربیت، 6 رمضان 1324: ش 418.
تربیت، 11 ذی القعده 1324: ش 425.