بررسی آداب وعادات اجتماعی آسیب زننده براقتصاد دوره قاجار با تکیه بر مندرجات روزنامه «حبل المتین کلکته»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دکترای تاریخ ایران اسلامی؛دبیر دبیرستان ومدرس دانشگاه فرهنگیان (امیرکبیر استان البرز)؛

چکیده

در هر سرزمین، مردم دارای گونه­هایی به خصوص از آداب و عادات اجتماعی هستند که تقریباً در تمامی آنها کم و بیش دیده می­شود. طبیعی است که این خصوصیات و عادات دارای نتایج جامعه شناسی در بسیاری از ابعاد است. هدف پژوهش حاضر بررسی برخی از این این عادات و رفتارهای اجتماعی در جامعه روزگار قاجار است. که از منظر آسیب رسانی به اقتصاد آن روزگار در کنار علل اصلی مورد پژوهش قرار گرفته است. از جهتی نیز مطبوعات به دلیل نقش آنها به عنوان مهم­ترین منابع اطلاع رسانی در زمانه خویش، در تحقیق­های تاریخ معاصر حائز اهمیت می­باشند، این مقاله نیز منبع مطالعات خویش را براساس مندرجات هفتگی «حبل­المتین کلکته» قرار داده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی ریشه­ها، عوامل و پی­آمدهای بازدارنده رشد اقتصادی این گونه خصائص و رفتارها در ایران دوره قاجار است.
این مقاله که به روش توصیفی-تبیینی و با مطالعه بیش از صدها شماره از روزنامه حبل­المتین  این نتیجه رسیده است که از دیدگاه نشریه این خصوصیات و رفتارها ریشه در باورهای کهن، سنت­گرایی­، خرافه پرستی و برداشت­های نادرست از آموزه­های دینی، عدم علم و آگاهی کافی و در برخی از آن­ها فخر و مباهات و زیاده خواهی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

بررسی آداب وعادات اجتماعی آسیب زننده براقتصاد دوره قاجار با تکیه بر مندرجات روزنامه «حبل المتین کلکتهبررسی آداب وعادات اجتماعی آسیب زننده براقتصاد دوره قاجار با تکیه بر مندرجات روزنامه «حبل المتین کلکته

نویسنده [English]

  • shirin sharifi
چکیده [English]

در هر سرزمین، مردم دارای گونه­هایی به خصوص از آداب و عادات اجتماعی هستند که تقریباً در تمامی آنها کم و بیش دیده می­شود. طبیعی است که این خصوصیات و عادات دارای نتایج جامعه شناسی در بسیاری از ابعاد است. هدف پژوهش حاضر بررسی برخی از این این عادات و رفتارهای اجتماعی در جامعه روزگار قاجار است. که از منظر آسیب رسانی به اقتصاد آن روزگار در کنار علل اصلی مورد پژوهش قرار گرفته است. از جهتی نیز مطبوعات به دلیل نقش آنها به عنوان مهم­ترین منابع اطلاع رسانی در زمانه خویش، در تحقیق­های تاریخ معاصر حائز اهمیت می­باشند، این مقاله نیز منبع مطالعات خویش را براساس مندرجات هفتگی «حبل­المتین کلکته» قرار داده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی ریشه­ها، عوامل و پی­آمدهای بازدارنده رشد اقتصادی این گونه خصائص و رفتارها در ایران دوره قاجار است.
این مقاله که به روش توصیفی-تبیینی و با مطالعه بیش از صدها شماره از روزنامه حبل­المتین  این نتیجه رسیده است که از دیدگاه نشریه این خصوصیات و رفتارها ریشه در باورهای کهن، سنت­گرایی­، خرافه پرستی و برداشت­های نادرست از آموزه­های دینی، عدم علم و آگاهی کافی و در برخی از آن­ها فخر و مباهات و زیاده خواهی است.

 
کتابنامه
اوبن ، اوژن (1335) . ایران امروز ، ترجمه علی اصغر سعیدی ، تهران : زوار.
پولاک ، یاکوب ادوارد (1368) . ایران و ایرانیان ، ترجمه کیکاوس جهانداری ، تهران : خوارزمی.
حاج سیاح ، محمدعلی (1359) . خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت ، به کوش حمید  سیاح ، به تصحیح سیف الله گلکار ، تهران : امیرکبیر.
دولت آبادی ، یحیی (1371) . حیات یحیی ، ج 1 ، تهران : عطار.
دیولافوآ ، ژان (1371) . ایران (کلده و شوش) ، ترجمه علی محمد فره وشی ، تهران : دانشگاه تهران.
راوندی ، مرتضی (1382) . تاریخ اجتماعی ایران ، ج 3 ، تهران : نگاه.
زرگری نژاد ، غلامحسین (1390) . مشروطه به روایت موافقان و مخالفان ، ج 2 ، تهران : انتشارات مؤسسه تحقیقات وتوسعه علوم انسانی.
عسیوی ، چارلز (1388) . تاریخ اقتصادی ایران قاجار ، ترجمه یعقوب آژند ، تهران :  گستره.
فلور ، ویلم (1386) . سلامت مردم در ایران قاجار، ترجمه ایرج نبی پور ، بوشهر : دانشگاه علوم پزشکی و خدمات.
کرزن ، جرج ، ناتائیل (1367) . ایران و قضیه ایران ، ج 1 ، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی ، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
مراغه­ای ، زین­العابدین (1323) . سیاحت نامه ابراهیم بیگ ، مصحح محمدعلی سپانلو ، تهران : آگاه. 
روزنامه
روزنامه حبل­المتین (15 صفر 1314) س 3 ، ش 25.
روزنامه حبل­المتین (22 صفر 1314) س 3 ، ش 26.
روزنامه حبل­المتین (21 شعبان 1314) س 4، ش 10.
روزنامه حبل­المتین (11 رجب 1315) س 5 ، ش 5.
روزنامه حبل­المتین (17 رمضان 1316) س 6 ، ش 14.
روزنامه حبل­المتین (14 ربیع الثانی 1317) س 6 ، ش 40.
روزنامه حبل­المتین (11 رمضان 1317) س 7 ، ش 11.
روزنامه حبل­المتین (24 ذی قعده 1317) س 7 ، ش 11.
روزنامه حبل­المتین (17 صفر 1318) س 7 ، ش 32.
روزنامه حبل­المتین (26 صفر 1318) س 7 ، ش 31.
روزنامه حبل­المتین (اول رمضان 1318) س 8 ، ش 13.
روزنامه حبل­المتین (8 رمضان 1318) س 8 ، ش 14.
روزنامه حبل­المتین (5 ذی قعده 1318) س 8 ، ش 20.
روزنامه حبل­المتین (12 ذی قعده 1318) س 8 ، ش 21.
روزنامه حبل­المتین (15 صفر 1319) س 8 ، ش 32.
روزنامه حبل­المتین (7 ربیع الاول 1319) س 8 ، ش 35.
روزنامه حبل­المتین (28 ربیع الاول 1319) س 8 ، ش 38.
روزنامه حبل­المتین (18 جمادی الاول 1319) س 8 ، ش 45.
روزنامه حبل­المتین (16 شوال 1319) س 9 ، ش 15.
روزنامه حبل­المتین (26 محرم 1320) س 9 ، ش 27.
روزنامه حبل­المتین (14 ربیع الثانی 1322) س 11 ، ش 37.
روزنامه حبل­المتین (26 رمضان 1322) س 12 ، ش 14.
روزنامه حبل­المتین (18 صفر 1323) س 12 ، ش 29.
روزنامه حبل­المتین (5 جمادی الثانی 1324) س 12 ، ش 44.
روزنامه حبل­المتین (5 ذی قعده 1323) س 13 ، ش 19.
روزنامه حبل­المتین (29 ذی حجه 1323) س 13 ، ش 26.
روزنامه حبل­المتین (15 ربیع الثانی 1324) س 14 ، ش 39.
روزنامه حبل­المتین (3 رمضان 1324) س 14 ، ش 39.
روزنامه حبل­المتین (17 رمضان 1324) س 14 ، ش 11.
روزنامه حبل­المتین (8 ذی حجه 1324) س 14 ، ش 45.
روزنامه حبل­المتین (3 صفر 1325) س 14 ، ش 30.
روزنامه حبل­المتین (24 صفر 1325) س 14 ، ش 34.
روزنامه حبل­المتین (7 ربیع الثانی 1325) س 14 ، ش 38.
روزنامه حبل­المتین (12 صفر 1326) س 15 ، ش 33.
روزنامه حبل­المتین (20 جمادی الاول 1328) س 17 ، ش 44.
روزنامه حبل­المتین (17 ربیع الاول 1329) س 18 ، ش 24.
روزنامه حبل­المتین (29 ربیع الثانی 1329) س 17 ، ش 42.
روزنامه حبل­المتین (22 جمادی الاول 1329) س 18 ، ش 44.
روزنامه حبل­المتین (29 جمادی الاول 1329) س 18 ، ش 45.
روزنامه حبل­المتین (14 جمادی الثانی 1329) س 19 ، ش 1.
روزنامه حبل­المتین (6 رجب 1329) س 19 ، ش 3.
روزنامه حبل­المتین (13 رجب 1329) س 19 ، ش 4.
روزنامه حبل­المتین (4 شعبان 1329) س 19 ، ش 17.
روزنامه حبل­المتین (3 ذی حجه 1331) س 21 ، ش 18.
روزنامه حبل­المتین (13 ربیع الاول 1332) س 21 ، ش 28.
روزنامه حبل­المتین (9 رجب 1333) س 23 ، ش 4.
رجایی، عبدالمهدی ، موانع اجتماعی – فرهنگی تشکیل شرکت و تأسیس کارخانه در ایران در عصر قاجار ، تحقیقات تاریخ اجتماعی ، س 4 ، ش 2 ، صص 24-99 ، 1393.
شریفی ، شیرین ، غلامحسین زرگری نژاد ، سینا فروزش ، «بررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت ، براساس مندرجات روزنامه حبل­المتین کلکته» ، پژوهش نامه تاریخ ، س 11 ، ش 44 ، صص 100-79 ، 1395.
شریفی ، شیرین ، غلامحسین زرگری نژاد ، سینا فروزش ، «بررسی معادن در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت ، براساس مندرجات روزنامه حبل­المتین کلکته» ، سکوویه ، س 12 ، ش 43 ، صص 88-59 ، 1396.
بهرامی کمیل ، نظام ، «بررسی مسایل اجتماعی ایران در حبل­المتین» ، روش شناسی تاریخ شفاهی ، س بی تا ، ش 92 و 91 ، صص 192-183 ، 1388.
فرجی ، مهدی ، «تحلیل رویکرد و راهکار روزنامه حبل­المتین کلکته در قبال ترقی و علوم جدید (1313 – 1328 ق) براساس نظریه انتقادی ، پژوهش­هایعلوم تاریخی ، س بی تا ، ش 9 ، صص 191-173 ، 1398.