کارکردهای اعتقاد به امام‌زاده ها در ایران عصر ناصری(1264-1313ه.ق).

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

گروه ایران شناسی وتاریخ-دانشکده علوم انسانی-دانشگاه میبد-میبد-ایران

چکیده

امام­زاده­ها به عنوان یکی ازنمادهای هویت بخش شیعی، درپیوند با معتقدات مذهبی و فرهنگی، به­ ویژه ازدوره صفوی یکی از اجزای لاینفک جامعه ایرانی-اسلامی به شمار رفته­اند. دراین میان، عهد ناصری بنا به دلائلی چون تاثیر ثبات نسبی اوضاع سیاسی ،اهتمام حکومت  وقشرهای مختلف مردم به ساخت و تعمیر بنای مزار امام­زادگان  و نیز گسترش روزافزون امر زیارت، از اهمیت زیادی برخوردار است. کثرت بقاع امام زادگان و توجه اقشار مختلف جامعه به آنها، پرسش­های اساسی را در مورد جایگاه و نیزکارکردهای­های آنان مطرح می­سازد. براین اساس، پژوهش پیش رو کوشش کرده با جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه­ای و نقد وبررسی آنها، به پرسش های تحقیق از زوایای مختلف پاسخ دهد. درنهایت، یافته­های تحقیق ضمن آنکه بیانگر کارکردهای گوناگون امام­زاده ها در زمینه های مختلف اعتقادی ،سیاسی ،اجتماعی و غیره­است برخی از ابعاد فلسفه وجودی آنها را نیز نشان می دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

کارکردهای اعتقاد به امام‌زاده ها در ایران عصر ناصری(1264-1313ه.ق).

نویسنده [English]

  • mansour tarafdari
Department of Iranology and History, Faculty of Humanities, University of Meybod-Meybod-Iran
چکیده [English]

امام­زاده­ها به عنوان یکی ازنمادهای هویت بخش شیعی، درپیوند با معتقدات مذهبی و فرهنگی، به­ ویژه ازدوره صفوی یکی از اجزای لاینفک جامعه ایرانی-اسلامی به شمار رفته­اند. دراین میان، عهد ناصری بنا به دلائلی چون تاثیر ثبات نسبی اوضاع سیاسی ،اهتمام حکومت  وقشرهای مختلف مردم به ساخت و تعمیر بنای مزار امام­زادگان  و نیز گسترش روزافزون امر زیارت، از اهمیت زیادی برخوردار است. کثرت بقاع امام زادگان و توجه اقشار مختلف جامعه به آنها، پرسش­های اساسی را در مورد جایگاه و نیزکارکردهای­های آنان مطرح می­سازد. براین اساس، پژوهش پیش رو کوشش کرده با جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه­ای و نقد وبررسی آنها، به پرسش های تحقیق از زوایای مختلف پاسخ دهد. درنهایت، یافته­های تحقیق ضمن آنکه بیانگر کارکردهای گوناگون امام­زاده ها در زمینه های مختلف اعتقادی ،سیاسی ،اجتماعی و غیره­است برخی از ابعاد فلسفه وجودی آنها را نیز نشان می دهند.

 
آدمیت،فریدون(1361)امیرکبیر وایران،تهران،انتشارات خوارزمی.
آذربایجانی،مسعود،موسوی اصل ،مهدی(1387) روان شناسی دین،،فم،پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
الیاده،میرچا(1374)،فرهنگ ودین،زیرنظر بهاءالدین خرمشاهی،تهران،نشر نو.
الیاده،میرچا(1378) مقدس ونامقدس،ترجمه نصرالله زنگویی،تهران،سروش.
الیاده،میرچا(1396)اسطوره و واقعیت،ترجمه مانی صالحی علامه،تهران،بنگاه ترجمه ونشر کتاب پارسه
ابن ابی جمهور،محمدبن زین الدین(1403 ه.ق) عوالیاللئالیالعزیزیةفیالأحادیثالدینیة , جلد 4،محقق مجتبی عراقی،مقدمه شهاب الدین مرعشی،قم،موسسه سیدالشهداء.قابل دسترسی درسایت https://hadith.inoor.ir
اتو،رودلف(1380) مفهوم امرقدسی،ترجمه وتوضیح همایون همتی،تهران،نقش جهان.
اصفهانی­کربلایی،­حسن(1389) تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو،به کوشش رسول                  جغفریان،تهران،مرکز انتشارات انقلاب اسلامی. 
افضل الملک،میرزاغلامحسین(1380)سفرنامه اصفهان، به کوشش ناصر افشاری فر،تهران،کتابخانه موزه ومرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
اوبن،اوژن(1391) سفرنامه وخاطرات،ترجمه وحواشی علی اصغر سعیدی،تهران،نشر علم.
بایندر،هاینری(1370)کردستان،بین النهرین وایران،ترجمه کرامت ا...افسر،تهران،فرهنگ سرا.
براون،ادوارد(1394)یک سال درمیان ایرانیان،ترجمه مانی صالحی علامه،تهران،نشر اختران.
برد.اف.ال و استون، هارولد اف(1376) ،گشت وگذاری درایران بعد زانقلاب مشروطیت،تهران،نشرجانان.
بنجامین،س-ج-و(1363)ایران وایرانیان­درعصرناصرالدین­شاه­قاجار،ترجمه محمدحسین کردبچه،تهران،سازمان انتشارات جاویدان. 
بوهلر(1357)سفرنامه ها وجغرافیای گیلان ومازندران،به کوشش م.ب.جکتابی،لاهیحان،انتشارات لاهیجان.
تبریزی،میرزا یوسف خان(1386)، یک کلمه ،به کوشش علیرضا دولتشاهی،تهران،انتشارات بال.
جکسن،آبراهام(1357)سفرنامه (ایران درگذشته وحال)ترجمه منوچهر امیری وفریدون بدره ای،تهران.
حسینهاشمی،زهرا؛علیان،فاطمه(1394) «سنتدفنمردهدرجوارمزاراتمتبرکهشیعهازنگاهسفرنامهنویساناروپایی»
دائره المعارف تسیع(1371)،زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی،بهاءالدین خرمشاهی وکامران فانی،تهران،موسسه دایره المعارف تشیع با همکاری نشر یادآوران.
دروویل،گاسپار(1389)سفرنامه،تهران،انتشارات نیک فرجام.
دوبوکور،مونیک(1373)رمزهای زنده جان،ترجمه جلال ستاری،تهران،نشرمرکز.
دورکیم،امیل(1383)صوربنیانی حیات دینی،ترجمه باقرپرهام،تهران،نشر مرکز.
ریشارد،جان(1363)بیست سال در ایران،ترجمه علی پیرنیا،تهران،موسسه نوین.
سایکس،سرپرسی(1363)،سفرنامه یا ده هزارمایل در ایران،ترجمه سعادت نوری،تهران،انتشارات لوحه.
سرنا،کارلا(1362)،مردم ودیدنی های ایران،ترجمه غلامرضا سمیعی،تهران،نشرنو.
سلطانیمقدّم،سعیدهواصلانیملایری،ابراهیم(1394)« نقشواهمیتمذهبی،فرهنگیواجتماعیراهعتبات (قم - قصرشیرین) باتکیهبررفتوآمدزائرانشیعیدردورةقاجار »، دوره 13،شماره 50
شفاء السلطنه،میرزا علی خان نایینی(1366) سفرنامه، به اهتمام محمد گلبن،تهران،انتشارات اطلاعات.
شهیدی،شهاب(1396)زبان دین،تهران،نقد فرهنگ.
صفایی، ابراهیم(بی تا)،نامه های تاریخی،بی جا،چاپخانه رشیدیه.
عباسی،محمدرضاوبدیعی،پرویز(1373) گزارشات اوضاع سیاسی،اجتماعی ولایات عهدناصری،تهران،سازمان اسناد ملی.
عضدالدله،احمد میرزا(1355)تاریخ عضدی،به کوشش عبدالحسین نوایی،تهران،انتشارات بابک.
فقیهی،علی اصغر(1347)شاهنشاهی عضدالدوله،قم،اسماعیلیان.
فوروکاوا(1384)سفرنامه،دکتر هاشم رجب زاده،تهران،انجمن مفاخر فرهنگی.
فووریه،ژوانس(1385) سه سال در دربار ایران1306 تا1309 ه.ق،ترجمه عباس اقبال،تهران،نشرعلم.
قاضیها، فاطمه(1381) سفرهای ناصرالدین شاه به قم، تهران،سازمان اسناد ملی ایران-پژوهشکده اسناد.
قمی،شیخ عباس(1383)هدیه الزائرین وبهجه الناظرین،قم،موسسه جهانی سبطین.
کارل بروگش،هاینریش(1374)در سرزمین آفتاب،ترجمه مجیدجلیلوند،تهران،نشرمرکز.
کرزن،جرج(1373)،ایران وقضیه ایران،ج1،ترجمه علامعلی وحیدمازندرانی،تهران،انتشارات علمی وفرهنگی.
کرمانی ،ناظم الاسلام(1346)تاریخ بیداری ایرانیان،به اهتمام علی  اکبرسعیدی،تهران،انتشارات بنیادفرهنگ.
گلد اسمید،فردریک(1395)سفرنامه، ازبندرعباس تا مشهد از راه سیستان،امید شریفی­تهران،انتشارات ایران شناسی.
مالکوم ناپیر(1394) خاطرات مالکوم،ترجمه علی اکبرتشکری،تبریز،انتشارات بهاردخت.
مجله رهیافتتاریخی - شماره 10 ‏.
محدثی،حسن(1381)دین وحیات اجتماعی،تهران،انتشارات فرهنگ واندیشه.
محیطیاردکانی،احمد (1377)«امامزادگان: امامزادهاحمدبنقاسم» ،مجله­ فرهنگکوثر، 13 ‏
مستوفی،عبدالله(1371)شرح زندگانی من،ج1،تهران،انتشارات زوار.
مسعودیاصل،بهزادوهمکاران (1397) « مبانیمعماریمقابرامامزادگاندرایران»مجلهباغنظر،س15،ش64.
مکنزی،چارلز فرانسیس (1359)سفرنامه شمال،به کوشش منصوره اتجادیه،تهران،نشر گستره.
ممتحن الدوله،میرزامهدی  خان(1353) خاطرات، به کوشش حسینقلی خانشقاقی،تهران،امیرکبیر.
موریه،جیمز(1386)سفرنامه(سفریکم)،ترجمه ابوالقاسم سری،تهران،انتشارات توس.
نواب­رضوی،میرزامحمد(1388)خاطرات وکیل التولیه،ج 1،به کوشش علی اکبرتشکری بافقی،تهران،انتشارات سخن.
واعظ،نفیسه (1396)«انگیزه‌هاوپیامدهایسفرزیارتیبلندپایگانسیاسیقاجاربهعتباتوحج»پژوهشهایعلومتاریخی،دوره 9،شماره 1 - ش 15.
وامبری،آرمینیوس(1372)زندگی وسفرهای وامبری دنباله سیاحت درویش دروغین،ترجمه محمدحسین آریا،تهران،انتشارات علمی وفرهنگی.
هدین،سون(1381)کویرهای ایران،ترجمه پرویز رجبی،تهران،انجمن مفاخرفرهنگی.
هیوم،رابرت(1387)ادیان زنده جهان،ترجمه عبدالرحیم گواهی،تهران،نشرعلمی.
یادداشت هایی از زندگی خصوصی ناصرالدین شاه(1362)،تهران،نشرتاریخ ایران