تحلیل ابعاد اجتماعی راه ابریشم در دورۀ اشکانی بر اساس شواهد باستان‌شناختی و تاریخی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری باستان شناسی تاریخی دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

10.30465/hcs.2018.3881

چکیده

راه ابریشم یکی از مهترین دستاورهای بشری در طول تاریخ  برای ارتباط همه جانبه انسان­ها و فرهنگ­ها  در شرق و غرب دنیای باستان بوده است. موجودیت راه ابرایشم از دوره اشکانی قابل اثبات بوده که نه تنها حرکت و چرخش اقتصادی و اجتماعی را در دنیای باستان ممکن ساخته؛ بلکه به یکی از مهم­ترین ابزار تبادل فرهنگ، هنر  و زبان نیز در طول مسیر شده است. جاده ابریشم طی قرون متمادی شاهراه ارتباطی میان شرق و غرب آسیا بوده  و سرزمین ایران به‌عنوان سرزمین واسط مبادلات بین­المللی؛ تسهیلات، تأسیسات و امنیت را برای راه­ ابریشم، فراهم کرده است. این پژوهش با جمع­آوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه­ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، مولفه­های ابعاد اجتماعی راه ابریشم را بررسی کرده است.  برآیند نشان می­دهد، تأثیر راه ابریشم جنبه­های اقتصادی، فرهنگی را متأثر ساخته و در بعد اجتماعی منجر به رونق صنایع وایجاد اشتغال، استاندارسازی پول، افزایش درآمد به‌واسطه گمرک خانه‌ها، افزایش امنیت راه­ها و ایجاد زیر ساخت ها  و... شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Social Dimension of Silk Road in Parthian era based on Archaeological and Historical document

نویسندگان [English]

  • behroz afkhami 1
  • Zeynab Khosravi 2
  • Khatereh Ghoulabi 3
2 PhD candidate in historical archaeology, University of Mohaghegh Ardabili
3 M.A. in Archaeology University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

   In ancient world, The Silk Road has been one of the greatest human achievements throughout history for the comprehensive communication of human beings and cultures in the East and West. Existence of Silk Road has proven Parthian period. In this era, Silk Road not only made possible the economic and social rotation in the ancient world, but also became one of the most important means of exchanging culture, art and language along the road. The Silk Road has been a crossroads between East and West Asia over the centuries, and the land of Iran as an intermediary land has provided of international exchanges, facilities, infrastructure and security for the Silk Road. This study, by collecting information in a library method and using a descriptive-analytic approach, has investigated the social dimension of the Silk Road. The results indicate that the effect of the Silk Road has affected the economic and cultural aspects and, in the social dimension, has led to the prosperity of industries and employment, the standardization of money, the increase of revenue through customs, the increase of road safety and the creation of infrastructure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Silk Road
  • Social Dimension
  • Parthian Period
  • Archaeological Evidence
1-     آقاجانی الیزه، هاشم، (1387)، ایران دوره اشکانی، رشت: حق­شناس.
2- اسفندیاری­فرد، امید، (1376)، جاده ابریشم و روابط ملت­های ایران و چین، مجموعه مقالات دومین اجلاس بین­المللی جاده ابریشم.76-67.
3- افراسیابی، بهرام، (1386)، ایران همیشه جاوید(ادامه سرزمین جاوید)، جلد 1، تهران: مهرفام.
4- بادامچی، حسین و حمیدرضا پاشازانوس، (1393)، بازگشایی جاده ابریشم: ارتباط و برهم­کنش فرهنگ­های ایران و چین هم­زمان با سفرهای چانگ چیان به مرزهای شرقی شاهنشاهی اشکانی، فصلنامه علمی­­پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، شماره 22، سال 24. 28-5.
5- بروسیوس، ماریا، (1385)، ایران باستان، ترجمۀ عیسی عبدی، تهران: ماهی.
6- بروسیوس، ماریا، (1390)، ایرانیان عصر باستان، ترجمه­ی هایده مشایخ، تهران: هرمس.
7- بهنام، امیر، (1390)، تمدن ایران زمین، جلد دوم، تمدن اشکانی، تهران: پاسارگاد.
8- پورپیرار، ناصر، (1381)، تأملی در بنیان تاریخ ایران، کتاب اول، دوازده قرن سکوت، بخش دوم اشکانیان، تهران:کارنگ.
9- پیرنیا، حسن و عباس اقبال آشتیانی، (1388)، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض قاجاریه، تهران: معیار علم.
10- پیرنیا (مشیرالدوله)، حسن، (1389)، تاریخ ایران قبل از اسلام، قم: نیلوفرانه.
11- پیگولوسکایا، ن، (1372)، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت­الله رضا، تهران: علمی و فرهنگی.
12- تشکری، عباس، (1356)، ایران به روایت چین باستان، تهران: موسسه روابط بین­المللی.
13- جدیدی، ناصر و ساسان زارع، (بی­تا)، تجارت ساسانیان از خسرو اول تا پایان سلطنت خسرو پرویز (628-531 م)، پژوهش در تاریخ.
14- جوادی، غلامرضا، (1380)، مدیریت در ایران باستان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
15- حاجی بابایی، احمد، (1380)، پارتیان و تجارت ابریشم، مجله دانشکده ادبیات­و­علوم­انسانی دانشگاه تهران، شماره 158 و 159، 265-242.
16- حقیقت، عبدالرفیع، (1384)، تاریخ پانصد سال حکومت اشکانیان، تهران: کومش.
17- رحمانی، بهروز، (1392)، تاریخ سرزمین کهن (1)، ایران پیش از اسلام، تهران: یادداشت.
18- سرفراز، علی­اکبر و بهمن فیروزمندی، (1387)، باستان­شناسی و هنر دوران تاریخی ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی، تدوین حسین محسنی، محمد­جعفر سروقدی، تهران: مارلیک.
19- شیپمان، کلاوس، (1384)، مبانی تاریخ پارتیان، ترجمه هوشنگ صادقی، تهران: فرزان­روز.
20- طلوعی، محمود، (1388)، بازنگری تاریخ ایران از عهد باستان تا امروز، تهران: تهران.
21- فاضلی، محمدتقی، (1390)، جاده ابریشم و نقش ایران به عنوان عامل ارتباط غرب و شرق در دوران باستان،پژوهش­نامه تاریخ، شماره 25، سال 7.
22- فرانک، آیرین و دیدید براونستون، (1376)، جاده ابریشم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: سروش .
23- قدیانی، عباس، (1381)، تأثیر فرهنگ و تمدن ایران در جهان، تهران: مکتوب.
24- قدیانی، عباس، (1384)، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران در دوره ساسانیان، تهران: مکتوب.
25- قدیانی، عباس، (1387)، تاریخ کامل ایران زمین (جلد 1)، از پادشاهان افسانه­ای تا پایان دوره پهلوی، تهران: آرون.
26- قدیانی، عباس، (1387)، تاریخ کامل ایران زمین (جلد 2)، از پادشاهان افسانه­ای تا پایان دوره پهلوی، تهران: آرون.
27- کالج، کالکوم، (1388)، اشکانیان (پارتیان)، ترجمه مسعود رجب­نیا، تهران: هیرمند.
28- کوهساری، رضا، (1390)، مناسبات تجاری ایران و بیزانس در عهد ساسانی. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد رشته تاریخ، شاهرود.
29- کیانی، محمد­یوسف، (بی­تا)، کاروانسراهای جاده ابریشم (استان خراسان، استان کرمانشاه)، کنگره تاریخ معماری و شهرسازی، جلد سوم.
30- گلجان، مهدی، (1383)، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه­ی فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء­النهر از کوروش تا تیمور، تهران:امیر کبیر.
31- گیرشمن، رومن، (1372)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران: علمی و فرهنگی.
32- گیرشمن، رومن، (1374)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران: علمی و فرهنگی.
33- گیرشمن، رومن، (1386)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران: سمیرا.
34- گیرشمن، رومن، (1389)، تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، قم: نیلوفرانه.
35- مجیدی خامنه، فریده، (1376)، نگاهی به مردم­شناسی اقتصادی راه ابریشم، مجموعه مقالات دومین اجلاس بین­المللی جاده ابریشم.
36- محمود­آبادی، سید اصغر، (1383)، جادۀ ابریشم در ساختار تمدن سه دولت ایران، چین و روم باستان (در دوران اشکانیان)، فصلنامه فرهنگ اصفهان، شماره 27 و 28.14-5.
37- معتکف، فریده، (1376)، گوشه­ای ار نقل و انتقالات فرهنگی و زبانی در مسیر جاده ابریشم، مجموعه مقالات دومین اجلاس بین­المللی جاده ابریشم.167-162.
38- ملک­زاده، فرخ، (1354)، تداوم فرهنگ و هنر هخامنشی در زمان ساسانیان، مجله بررسی­های تاریخی، شماره 59. 60-13.
39- ملک­زاده، فرخ، (1355)، فرهنگ و هنر ساسانی در خارج از ایران، مجله ادبیات­و­زبان­ها، دانشکده (دانشگاه تهران)، شماره 9. 114-105.
40- ملک­زاده بیانی، (بی­تا)، وضع مالی و اقتصادی شاهنشاهی پارت، بررسی­های تاریخی، شماره­ی 6، سال8. 110-87.
41- میراحمدی، مریم، (1389)، تاریخ تحولات ایران­شناسی، پژوهشی در تاریخ فرهنگ ایران در دوران باستان، تهران: طهوری.
42- میرسعیدی، نادر، (1382)، ایران باستان، تهران: پژوهش­های فرهنگی.
43- میرسعیدی، نادر، (1387)، سلوکیان و اشکانیان، تهران: ققنوس.
44- نظراف، حق­­نظر (1387)، نقش ایرانیان و تاجیکان در تاریخ و فرهنگ جهان، ترجمه مهین­السادات صمدی، ویراستار محمد نوری، تهران:وزارت امور خارجه.
45- نیکنامی، کمال­الدین و مصطفی ده پهلوان، (1392)، شکل­گیری راه ابریشم در پرتو امنیت، مطالعه موردی: آثار و یافته­های باستان­شناختی پیرامون جاده از سمنان تا گرمسار، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 2، سال9.
46- هرمان، جرجینا، (1373)، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمه مهرداد وحدتی، تهران: نشر-دانشگاهی.
47- یارشاطر، احسان، (1376)، تاریخ ایران کمبریج، جلد سوم (قسمت دوم)، اشکانیان، ترجمه قادر تیموری، تهران:مهتاب.