رویارویی نظری گفتمان حقانیت حکومت در مکاتبات شاه اسماعیل صفوی و شیبک خان ازبک

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه الزهرا(س)

2 عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا

چکیده

در ابتدای تشکیل دولت صفویه با توجه به شرایط جهان اسلام، تحولاتی در گفتمان های مذهبی ایجاد گردید. صفویان با رسمی کردن تشیع، جدایی مذهبی و استقلال ایران را در مقابل جهان تسنن بنیاد نهادند. با اعلام رسمی تشکیل حکومت شیعی، ازبکان، همسایگان شرقی ایران به عنوان یکی از نمایندگان گفتمان تسنن به مخالفت با آن پرداختند. به همین سبب جنگ و درگیری میان ایشان آغاز گردید.
در ابتدای تشکیل دولت صفویه، هنگامی که شاه اسماعیل و شیبک خان ازبک آماده رویارویی با یکدیگر می شدند نامه هایی میان ایشان رد و بدل گردید. نکته اصلی و دال مرکزی این نامه ها، حقانیت حکومت بود. این پژوهش برای شناخت مبانی نظری حقانیت حکومت در قرن دهم هجری در میان ایرانیان و ازبکان، با پرسش اصلی «گفتمان حقانیت حکومت در مکاتبات شیبک خان و شاه اسماعیل بر چه اصولی استوار است؟» به بررسی نخستین مکاتبات شاه اسماعیل و شیبک خان ازبک با استفاده از روش تحلیل گفتمان فو کو می پردازد تا منطق گفتمان ساز آنان برای کسب حقانیت حکومت و مهم ترین شاخصه های حقانیت قدرت از دیدگاه آنان مشخص شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

رویارویی نظری گفتمان حقانیت حکومت در مکاتبات شاه اسماعیل صفوی و شیبک خان ازبک

نویسندگان [English]

  • fatemeh sarkheil 1
  • mohamad valavi 2
  • منابع

    • قرآن کریم
    • ابراهیم امینى هروى، امیر صدر الدین (1383)، فتوحات شاهى‏،‏ مصحح محمد رضا نصیرى‏، تهران‏: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏.
    • الحسینى القمى‏، قاضى احمد بن شرف الدین الحسین(1383)، خلاصة التواریخ‏، مصحح احسان اشراقى‏، چاپ: دوم‏، تهران‏: دانشگاه تهران.
    • خواند میر(1353)، حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی دبیر خیام.
    • دریفوس، هربرت و رابینو، پل(1385)، میشل فو کو فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، مترجم حسین بشریه، تهران:نشر نی.
    • روملو، حسن بیگ(1359)، احسن التواریخ، به اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران: انتشارات بابک، 1359 
    • زارع، عباس (1380)، مبانی مشروعیت و قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
    • شهرستانى‏، محمد بن عبد الکریم(1364)، الملل و النحل‏، تحقیق محمد بدران‏، چاپ سوم‏، قم: الشریف الرضی.
    • شیبی، کامل مصطفی(1359)، تشیع و تصوف تا اغاز سده دوازدهم هجری، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران:1359.
    • علامه مجلسى‏(1404ه.ق)، بحار الأنوار، بیروت‏: مؤسسة الوفاء.
    • فروزانفر، بدیع الزمان(1376)، احادیث و قصص مثنوى،  به کوشش حسین داودى، تهران: انتشارات امیر کبیر.
    • فوکو، میشل(1392)، دیرینه شناسی دانش، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهان دیده، تهران: نشر نی.
    • همو(1390)، تئاتر فلسفه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ دوم، تهران: نشرنی.
    • کچویان، حسین(1382)، فوکو و دیرینه شناسی دانش:روایت تاریخ علوم انسانی از نوزایی تا مابعد تجدد، تهران:دانشگاه تهران.
    • کلینی، محمد بن یعقوب(1388)، الاصول من الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، چاپ سوم، تهران:دارالکتب الاسلامیه.
    • مولف ناشناس(1406ه.ق)، جهانگشای خاقان، اسلام اباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
    • میلر، پیتر (1382)، سوژه ، استیلا و قدرت، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
    • نوائی، عبدالحسین(1324)، مکاتیب تاریخی: یک نامه از محمدخان شیبانی و دو نامه از شاه اسماعیل صفوی، مجله یادگار، ش13.
    • نوائی، عبدالحسین(1368)، شاه اسماعیل صفوی(مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت های تفضیلی)، چاپ دوم، تهران: ارغوان.
    • ولوی، علی محمد (1380)، دیانت و سیاست در قرون نخستین اسلامی: پژوهشی در تعامل اندیشه های کلامی و جریان های سیاسی، تهران: دانشگاه الزهرا(س).
    • یورگنس، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1391)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.