نسبت نظر و عمل در تاریخ‌پژوهی زرین‌کوب

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ/ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی/ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تأسیس رشتة تاریخ در نظام دانشگاهی ایران اگرچه هم‌چون الگوی اروپایی‌اش، از حیث دست‌یابی به اطلاعات و داده‌های تاریخی مشکل نداشت، برخلاف آن از همان ابتدا با مسائل متعددی در عرصة نظری و اصول و قواعد عملی مبتنی بر آن، در تاریخ‌پژوهی و تولید دانش تاریخ، روبه‌رو شد. عبدالحسین زرین‌کوب با درک این مسئله و طرح سؤال از فایده و کارکرد تاریخ، بر آن شد تا با دادن پاسخ‌های نظری مناسب و تحکیم اساس نظری و فکری آن و مطرح‌ کردن روش مناسب در پژوهش تاریخی، جایگاهی رفیع برای تاریخ و تاریخ‌پژوهی فراهم سازد. یافته‌های این تحقیق بر اساس روش تحلیل گفتار نشان می‌دهد که پرسش‌های فلسفی زرین‌کوب دربارة تاریخ، نه‌تنها پاسخ‌های درخور و مناسب نیافتند، بلکه اصول و قواعد عملی منتج از آن‌ها نیز در تاریخ‌پژوهی وی حضور اصیل و شایسته‌ای نداشتند و درنتیجه در تاریخ‌پژوهی وی شکافی عمیق میان نظر و عمل پدیدار شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

نسبت نظر و عمل در تاریخ‌پژوهی زرین‌کوب

نویسندگان [English]

  • ghobad mansourbakht 1
  • mahdi rafati 2
1
2
بختیاری، محمد (1390). «تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری عبدالحسین زرین‌کوب»، فصل‌نامۀ تاریخ‌پژوهی، س 13، ش 46-47.
بختیاری، محمد (1391). «مقایسۀ تطبیقی چاپ اول و بیستم کتاب دو قرن سکوت»، فصلنامۀ تاریخ‌پژوهی، س 14، ش ‌50.
خیراندیش، عبدالرسول (1379). «رویکردهای رنسانسی مقدم در تاریخ‌نگاری زرین‌کوب»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 35.
راعی گلوجه، سجاد (1382). «هویت ملی ایرانی‌گری در تاریخ‌نگاری زرین‌کوب»، فصلنامۀ مطالعات ملی، س 14، ش 1.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1330). دو قرن سکوت، تهران: جامعۀ لیسانسیه‌های دانش‌سرای عالی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1343). تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران: ادارۀ کل نگارش وزارت آموزش‌ و پرورش.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1348). کارنامۀ اسلام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1353). نه شرقی، نه غربی: انسانی، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1354). «چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»، کاوه، ش 58.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1369). در قلمرو وجدان، تهران: علمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1373). تاریخ مردم ایران، 2 ج، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). از چیزهای دیگر، تهران: سخن.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1381). نقش بر آب، تهران: سخن.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1385). تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1387). ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1388). جست‌وجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1391). روزگاران، تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی، تهران: سخن.
سجادی، سیدصادق و هادی عالم‌‌زاده (1385). تاریخ‌نگاری در اسلام، تهران: سمت.
شوهانی، سیاوش (1388). «دو تأویل از یک تمدن: بازخوانی در اثر عبدالحسین زرین‌کوب، دو قرن سکوت و کارنامۀ اسلام»، فصل‌نامۀ تاریخ و تمدن اسلامی، س 5، ش 10.
صالحی، نصراله (1379). «تاریخ‌نگری و اصول تاریخ‌نگاری از دیدگاه زنده‌یاد دکتر عبدالحسین زرین‌کوب»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 35.
صحبت‌زاده، سیدکاظم (1379). «بازخوانی یک اثر، تاریخ در ترازو: تاریخ و تاریخ‌نگاری از دیدگاه دکتر زرین‌کوب»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 35.
فیض، علیرضا (1373). مبادی فقه و اصول، تهران: دانشگاه تهران.
گرث، هانس و سی‌رایت میلز (1380). منش فرد و ساختار اجتماعی، ترجمۀ اکبر افسری، تهران: آگه.
گی‌‌روشه (1382). تغییرات اجتماعی، ترجمۀ منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
میرمحمدی، سیدضیاء‌الدین (1382). «عبدالحسین زرین‌کوب و پژوهش در تاریخ»، پژوهش و حوزه، س 4، ش 13 و 14.