میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله و تأملی بر اندیشه‌های آموزشی او

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور، رئیس دانشگاه پیام نور ایلام

2 کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

میرزاملکم­خان ناظم­الدوله از جمله روشنفکرانی است که با نگارش رساله­های متعدد در زمینه­های سیاسی، فرهنگی و آموزشی در بیداری اجتماعی ایرانیان سهمی به­سزا داشته است. درباره وی و در خدمت یا خیانت او قضاوت­های گوناگونی شده است که این داوری­های متفاوت و حتی متضاد تا حدودی به نحوه نگرش رسمی جامعه در باب ورود افکار جدید مربوط می­شود. ملکم­خان در زمینه علت­شناسی پریشانی احوال ایرانیان و راه نجات آنان مکتوبات فراوانی دارد. یکی از جنبه­های پرمحتوای افکار او، توجه به مسائل آموزشی و فرهنگی است. او در خلال رساله­هایش، ترقی غرب  را در ترویج علوم و باسوادی مردم می­دانست و عقب­ماندگی ممالک اسلام را در بی­سوادی و علت بی­سوادی را در مشکلات الفبا و خط جستجو می­کرد. مقاله حاضر به بررسی آراء آموزشی ملکم­خان می­پردازد و محور اندیشه­های انتقادی او، که همان اصلاح الفبا و عرفی شدن نظام آموزشی است، دیگر مساله­ای است که مورد واکاوی قرار می­گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Educational Perspectives of Mirza Malkum Khan Nazem al-Dowleh

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Taheri Moqadam 1
  • Ebrahim Boochani 2
چکیده [English]

Mirza Malkum Khan Nazem al-Dowleh is one of the prominent intellectuals whose numerous political, cultural, and educational writings have played a significant role in social awakening of Iranians. Whether he served with loyalty or betrayed his country has been a subject for debate. These various and even opposing judgments have somewhat been influenced by the dominant attitudes of the public towards emergence of new thinking paradigms. Malkum Khan has written a lot investigating the causes of Iranians' adversities and the possible solutions. An outstanding aspect of his brilliant ideas was his care for cultural and educational issues. In his writings, he recognized public literacy and promotion of sciences as the bases for Western progress. On the other hand, he recognized illiteracy as the reason for the retardation in the Islamic regions. To him, alphabetic and orthographic problems lied at the root of illiteracy. The present two-fold study aims at examining the educational perspectives of Malkum Khan and his critical ideologies, i.e. reforming the alphabet and customizing the educational system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mirza Malkum Khan
  • New educational system
  • Customizing education
  • Alphabet reforming
  • Women education