بررسی تطبیقی آرای سید‌جمال‌الدین اسد‌آبادی و حسن حنفی دربارۀ غرب

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران، تاریخ

چکیده

این مقاله به بررسی تطبیقی آرای سید‌جمال‌الدین اسد‌آبادی و حسن حنفی دربارۀ غرب با رویکرد نظری-معرفتی می‌پردازد. اسدآبادی بانی جریان نو‌اندیشی دینی است، جریانی که در نیمۀ نخست قرن بیستم به­وجودآورندۀ جریان دیگری به نام نومعتزلیان شد که امین خولی بانی آن بود و حسن حنفی نیز در حال حاضر یکی از برجسته‌ترین افراد نو‌معتزلی است. از روند تحقیق این نتیجه‌ها به دست آمد که سید‌جمال‌الدین از یک سو موافق استفادۀ مسلمانان از علوم و فنون غربی بوده و در این زمینه به‌صورت کلی و بدون نگاه انتقادی سخن گفته است و از سوی دیگر، مخالف مکتب‌های ناسیونالیسم، سوسیالیسم و سکولاریسم بوده اما دموکراسی را استثنا کرده است. حنفی نگاهی مثبت به مکتب‌های غربی دارد و تنها مخالف سکولاریسم است و ضمن آنکه موافق استفاده از علوم و فنون غربی است، خواستار نقد تمام وجوه تمدن و میراث غربی در کنار تمدن و میراث اسلامی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jamāl al-Dīn Asad Abādī and Hasan Hanafī on the West: A Comparative Survey

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Zarifian 1
  • Seyyede Leila Taqavi Sangdehi 2
1 Assistant Professor of History, University of Tehran
2 Student of History, University of Tehran
چکیده [English]

The present paper purported to carry on a comparative survey of Jamāl al-Dīn Asad Abādī and Hasan Hanafī’s ideas about the west within a theoretical-epistemological approach. Jamāl al-Dīn is known as the founder of a modern religious trend in Islamic thought known as “modern religious thinking”. This modern trend by its turn gave birth to another religious current under the title of “New-Mu’tazilism” which established by Amīn Khawlī. Hasan Hanafī whose ideas about west will be examined in next pages, now is a distinguished figure of this modern intellectual current. Central to this study is a comparative survey of Jamāl al-Dīn and Hanafī’s ideas about west and aims to give an explanation of the similarities and disparities of their attitudes to the west according to a theoretical-epistemological approach. The results show that Jamāl al-Dīn’s attitude is a rather utilitarian one and he is agreed with Muslims’ use of western technology. Moreover, he is a staunch critic of modern European schools of thought such as Nationalism, Socialism and Secularism, though he defends democracy. But Hanafī is a proponent of the western schools mentioned above except secularism. Nevertheless, he also justifies Jamāl al-Dīn in his attitude toward western technology; but in his idea all aspects of western civilization must be criticized in comparison to Islamic ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jamal al-Din Asad Abadi
  • Hasan Hanafi
  • western schools
  • western technology