Saeed Nafisi (1895-1966) and nationalist historiography in Iran

Document Type : ..

Authors

1 مدرس

2 Assistant Professor of Bojnord Azad University

3 Assistant Professor of Islamic Azad University, Bojnord branch

10.30465/hcs.2023.46745.2859

Abstract

After Iran's defeat by Russia, new ideologies such as nationalism entered the sphere of politics and culture in Iran. The Qajar dynasty, due to internal and external problems, was unable to adapt itself to the new civilization. However, the Pahlavi government, which aimed to build a nation-state, promoted its nationalist ideologies through historiography and historians. One of these historians was Saeed Nafisi, whose works emphasized nationalism based on four main pillars: antiquity, anti-Arab sentiment, Aryanism, and individualism. The upcoming research intends to critically analyze Nafisi's works in order to gain a better understanding of the Pahlavi regime's efforts to legitimize and promote its own ideology

Keywords


  1. منابع و ماخذ

ابن‌اثیر،عزالدین (۱۳۴۹) الکامل فی التاریخ، ترجمه محمدابراهیم باستانی پاریزی، ج ۱، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

................... (۱۳۸۵ق) الکامل فی التاریخ، بیروت: دار البیروت.

ابن‌خلکان، احمدبن محمد، وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان، محقق احسان عباس، بیروت: دار صادر.

آخوندزاده، فتحعلی، مکتوبات کمال‌الدوله و ملحقات آن، به اهتمام علی‌اصغر حقدار، چاپ اول، بی‌جا.

اسمیت، آنتون دی ( 1383)، ناسیونالیسم نظریه، ایدئولوژی، تاریخ،  ترجمه منصوره انصاری، ج ۱، تهران: تمدن ایرانی.

المرشدی، محمـد ابـراهیم (۱۹۹۳) عروبـه مصـر و اقباطها، قاهره: دارالشرق الاوسط للنشر

بیل، جیمز آلن.(1387). سیاست در ایران؛ گروه‌ها، طبقات و نوسازی، ترجمۀ علی مرشدی‌زاد، تهران: اختران.

پورداود، ابراهیم.(1343). آناهیتا؛ پنجاه گفتار پورداود، تهران: امیرکبیر.

ــــــــــــ .(1356). فرهنگ ایران باستان، تهران: دانشگاه تهران.

پیرنیا، حسن، (۱۹۲۸) تاریخ ایران قدیم از آغاز تا انقراض ساسانیان، تهران: خیام.

تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد (۱۳۷۸) تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.

چیس، رابینسن (۱۳۸۹) تاریخ‌نگاری اسلامی، ترجمه مصطفی سبحانی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.

حکمت، علی‌اصغر (۱۳۵۵) سی‌خاطره از عصر فرخنده پهلوی، تهران: پارس.

خشونت و فرهنگ (۱۳۷۱)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.

دریایی، تورج، (۱۳۸۳) شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.

دشتی، علی (۱۳۵۴) پنجاه‌وپنج، تهران: چاپخانه سپهر.

دیاکونف، میخائیل میخائیلوویچ (۱۳۸۳) تاریخ ایران باستان، ترجمه روحی ارباب، تهران: علمی و فرهنگی.

دینوری، ابن‌قتیبه. .1380 امامت و سیاست( تاریخ خلفاء). ترجمة ناصر طباطبایی. تهران: قفنوس

دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود.(1364). اخبارالطوال، ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی.

راوندی، مرتضی (۱۳۸۲) تاریخ اجتماعی ایران،  چاپ دوم، ج ۲ ، تهران: نگاه.

زرین‌کوب، عبدالحسین.(1375). روزگاران، تهران: سخن.

زیدان، جرجی (۱۳۷۲) تاریخ تمدن اسلامی، ترجمه علی جواهرکلام، ج ۱،  تهران: امیرکبیر.

شهیدی، سیدجعفر (۱۳۸۳) تاریخ تحلیلی صدراسلام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

طبری، ابی‌جعفر محمدبن‌جریر (۱۳۵۸ق)،  تاریخ الامم والملوک، القاهره: مطبعه الاستقامه

فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۸۲) شاهنامه، تهران: امیرکبیر.

فصیحی، سیمین (۱۳۷۲) جریان‌های اصلی تاریخ‌نگاری در دوره پهلوی، مشهد: نشر نوند.

کریستن‌سن، آرتور. (1389). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: نگاه.

گیرشمن، رومن (1388) ایران از آغاز تا اسلام، ترجمۀ محمد معین، تهران: معین.

مینوی، مجتبی، (۱۳۵۴) نامه تنسر به گشنسب، تهران: خوارزمی.

ملایی‌توانی، علیرضا، (۱۳۹۶) گفتمان تاریخ‌نگاری رسمی دوره پهلوی پیرامون رضاشاه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

نرشخی، محمد، (۱۳۶۳)تاریخ بخارا، ترجمۀ ابونصر احمد بن محمد قباوی، به کوشش محمدتقی مدرس رضوی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران

نفیسی، سعید (۱۳۳۴) ماه نخشب، تهران: طهوری.

................. (۱۳۳۵) تاریخ خاندان طاهری، تهران: انتشارات اقبال و شرکا.

................ (۱۳۴۴) تاریخ شهریاری شاهنشاه رضاشاه پهلوی از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ تا ۲۴ شهریور ۱۳۲۰، تهران: شورای مرکزی جشن‌های بنیادگذاری شاهنشاهی ایران.

................ (۱۳۴۸) بابک‌ خرمدین دلاور آذربایجان، تهران: انتشارات فروغی.

............... (۱۳۸۷)، تاریخ تمدن ساسانی، تهران: کتاب پارسه.

............... (۱۳۹۰) تاریخ اجتماعی ایران؛ از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان، تهران: کتاب پارسه.

یعقوبی، ابن واضح.(۱۳۶۶). تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.

مقالات

آزادی، فیروز و سید اصغر محمود آبادی (۱۳۹۰) زمینه‌های عرب شدن مصر در اسلام (۲۱ تا ۶۴ هجری)، پژوهش‌های تاریخی دانشکده‌ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، سال ۳، ش ۴.

آیتی، عبدالمحمد (۱۳۵۶) خط از آغاز تا اسلام، ماهنامه آموزش و پرورش، سال ۴۷، ش ۴

جلال‌پور، شهره (۱۳۹۱) تحلیل تغییر اسامی شهرهای ایران در دورۀ پهلوی اول و نقش فرهنگستان ایران، فصلنامه گنجینه اسناد، سال ۲۲، دفتر ۴.

حاجیان‌پور، حمید (۱۳۷۶) جنبش مزدکی، کیهان اندیشه، س ۱۳، ش ۷۴.

حسین‌طلایی، پرویز و لیلا نجفیان رضوی (۱۳۹۰) پژوهش‌نامه انتقادی، س۱۱، ش۱.

طرفداری، علی‌محمد (۱۳۹۰) تاریخ: تأمل؛ تاریخ‌نگاری ناسیونالیستی ایران و پایه‌گذاری اوهام تاریخی مقدس، سوره اندیشه، س ۴، ش ۵۰ و ۵۱.

قره‌داغی، معصومه، (۱۳۹۹) تاریخ‌نویسی ناسیونالیستی در عصر قاجار، فصل‌نامه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، دوره ۱۵، ش۵۸.

قیم، عبدالنبی (۱۴۰۱) درباره واژه تازی، آیینه پژوهش، سال ۳۳، ش‌ ۱.

محمدی، محمدیار (۱۳۹۰) تأثیر موقعیت شبه‌جزیره عربستان بر گسترش اسلام و پیدایش تمدن اسلامی از آغاز تا فرجام، فصلنامه پژوهشی تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، سال ۱ ، ش ۳.

وحید، رستم، (۱۳۰۸) شرح‌حال سعید نفیسی، ارمغان، دوره ۱۰، ش ۸ و ۹.

پایان نامه‌های فارسی

قربانی‌فر، یونس (۱۳۸۵) تاریخ‌نگاری ناسیونالیستی در عصر پهلوی اول، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم‌انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

نیکوبخت، ناصر و عباس رنجبران (۱۳۸۷) نقد و تحلیل شیوه سعید نفیسی در تصحیح متون ادبی کلاسیک فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی تربیت معلم.

مقدم‌‌خواه، شقایق (۱۳۹۳) بررسی و تحلیل آثار و اندیشه‌های سعید نفیسی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سمنان.

روزنامه‌ها

داور، علی‌اکبر، (۱۳۰۲) روزنامه مرد آزاد، یادداشت‌های یومیه، سال ۲، ش ۲۶.