مفهوم قانون در اندیشه شیخ ابراهیم زنجانی (با تأکید بر مشروح مذاکرات مجلس دوم و سوم مشروطه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده علوم انسانی گروه حقوق

10.30465/hcs.2023.45513.2806

چکیده

قانون از مفاهیم کلیدی عصر مشروطه است. بررسی این مفهوم از منظر تاریخ مفاهیم از آن جهت حائز اهمیت است که سیر تکوین و تحول آن را نمایان می‌سازد. در این راستا برای بررسی مفهوم قانون از مشروح مذاکرات مجلس استفاده شده و آرای شیخ ابراهیم زنجانی، از روحانیون مشروطه‌خواه، به عنوان نماینده دوره دوم و سوم مجلس شورای ملی مورد پژوهش قرار گرفته است. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که میزان فهم وی به عنوان یکی از طرفداران مشروطه، از مفهوم قانون تا چه حد بوده است. با توجه به اینکه زنجانی تحصیلات حوزوی داشت و از سوی دیگر به دلیل علاقه‌اش به تحولات عصر جدید، آثار روشنقکران و قوانین سایر کشورها را مطالعه کرده بود، بررسی مفهوم قانون در آرای وی از منظر تاریخ مشروطیت ایران مهم است. در این پژوهش با تکیه بر مشروح مذاکرات، با روش تحلیلی_توصیفی، از منابع اسنادی و کتابخانه‌ای و سایر منابع اینترنتی برای بررسی موضوع استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد شیخ ابراهیم زنجانی فهم به نسبت دقیقی از مفهوم قانون و ویژگی‌های آن داشته ولی با منطق حقوق و شیوه‌های تفسیر قوانین در حقوق مدرن آشنایی نداشته است..

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The concept of law in the thought of Sheikh Ibrahim Zanjani (with emphasis on the details of the deliberations of the second and third constitutional parliaments)

نویسندگان [English]

  • fardin moradkhani 1
  • amir AHMADI 2
1 BU ali university
2 Department of law, Faculty of humanities, Bu Ali Sina university, Hamadan, Iran.
چکیده [English]

Law is one of the key concepts of the constitutional era. Examining this concept from the perspective of the history of concepts is important because it shows the course of its creation and evolution. In this regard, to examine the concept of the law, the details of the parliament's deliberations were used and the opinions of Sheikh Ibrahim Zanjani, one of the constitutional clerics, as a representative of the second and third terms of the National Assembly, were researched. The purpose of this research is to answer the question of how much he understood the concept of law as one of the supporters of constitutionalism. Considering that Zanjani had a seminary education and, on the other hand, due to his interest in the developments of the new era, he had studied the works of the Intellectuals and the laws of other countries, it is important to examine the concept of law in his opinions from the perspective of Iran's constitutional history. In this research, relying on the details of the negotiations, with the analytical-descriptive method, documentary and library sources and other internet sources have been used to investigate the issue. The results of this research showed that Sheikh Ibrahim Zanjani had a relatively accurate understanding of the concept of law and its characteristics, but he was not familiar with the logic of law and the methods of interpreting laws in modern law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • Law
  • Second Parliament
  • Third Parliament
  • Sheikh Ibrahim Zanjani

مراجع

کتاب­نامه:
الف) سایت اینترنتی:
کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (1396) «مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی» (15/2/1401) در: https://www.ical.ir/fa/mashroohmozakerat
ب) کتاب­ها و مقالات:
تیرنی، برایان (1393). دین، قانون و پیدایش فکر مشروطه، ترجمه حسین بادامچی و محمد راسخ، تهران: نشر نگاه معاصر.
حلاق، وائل (1399). شریعت چیست. ترجمه حمید مسجد سرایی و سید عدنان فلاحی، سمنان: انتشارات دانشگاه سمنان.
دانش کیا، محمدحسین (1388). «بررسی اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه»، مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، شماره 16، صص 179 تا 210.
راسخ، محمد (1385). «ویژگی­های ذاتی و عرضی قانون»، مجلس و پژوهش، سال سیزدهم، شماره 51، صص 13 تا 40.
زنجانی، شیخ ابراهیم (1380). خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی، به اهتمام غلامحسین میرزاصالح. تهران: کویر.
شاخت، یوزف، (1388). دیباچه­ای بر فقه اسلامی، ترجمه اسدالله نوری. تهران: نشر هرمس.
شهبازی، عبدالله، (1386). زندگی و زمانه شیخ ابراهیم زنجانی در: جریان­های فکری مشروطیت: مجموعه سخنرانی­ها، مقالات و ضمایم، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه­ای قائمیه اصفهان.
طالبوف، عبدالرحیم (2536). مسالک المحسنین، به کوشش باقر مؤمنی، تهران: انتشارات شبگیر.
طباطبایی، جواد (1385). نظریه حکومت قانون در ایران، تبریز: نشر ستوده.
عباسی، بیژن و یعقوبی، رضا (1399). مفهوم قانون در اندیشه مستشارالدوله، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 50، شماره 1، صص 39 تا 56.
غفاری، مسعود و محمد زاده، علی (1390). «کنش­های سیاسی متعارض در بستر مشروطه­خواهی (سید عبدالله بهبهانی و شیخ ابراهیم زنجانی)»، تاریخ ایران و اسلام، دوره 21، شماره 9، صص 121 تا 149.
کشاوجی، محمد و عبدالله، رفیق (1400). شناخت شریعت، تهران: نشر نامک.
کلی، جان (1382). تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ. تهران: طرح نو.
گروسی، پائلو (1399). تاریخ حقوق در اروپا، ترجمه بهاءالدین بازرگانی گیلانی، تهران: نشر کویر.
مرادخانی، فردین (1396). خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران. تهران: نشر میزان.
مرادخانی، فردین (1398). «مفهوم قانون در اندیشه طالبوف تبریزی»، مطالعات تاریخ فرهنگی، سال دهم، شماره 39، صص 107 تا 128.
مرادخانی، فردین (1401). «مفهوم قانون در اندیشه میرزا ملکم خان»، سیاست پژوهیِ اسلامی ایرانی، سال اول، شماره اول، صص 137 تا 166.
مستشارالدوله (1386). یک کلمه، به اهتمام علیرضا دولتشاهی، تهران: انتشارات بال.
ملایی توانی، علیرضا و بیگی زاده، مرضیه (1397). «بازخوانی مواضع آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی در برابر اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه»، مطالعات تاریخ اسلام، سال دهم، شماره 36، صص 133 تا 160.
ملایی توانی، علیرضا (1392). «همسانی­های نظری و عملی دو روحانی عصر مشروطه: شیخ ابراهیم زنجانی و میرزا یحیی دولت‌آبادی»، پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، سال دوم، شماره اول، صص 89 تا 110.
ملکم خان (1388). رساله­های میرزا ملکم خان ناظم الدوله، به کوشش حجت ا... اصیل، تهران: نشر نی.
ملکم خان (1327). مجموعه آثار میرزا ملکم خان، به کوشش محیط طباطبایی، بی‌جا، انتشارات علمی.
وینسنت، اندرو (1401). نظریه­های دولت. ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
هداوند، مهدی (1387). «نظارت قضایی، تحلیل مفهومی تحولات اساسی»، حقوق اساسی، شماره 9، سال 7، صص 7 تا 56.
ج) منابع انگلیسی
Aquinas, Tomas (1987). Treaties in law, 95. art1. Wash. D. C. regency gateway.
Tomlins, Christopher and Grossberg, Michael (2008). The Cambridge History of Law in America, Cambridge University Press.
Fuller, Lon (1969). The morality of law, second ed, Yale University Press.
Harris, Pill (2007). Introduction to law, Seventh ed, Cambridge University Press.
Raz, Joseph (1976). The authority of law, Oxford University Press.
Letwin, Shirley Robin (2005). On the History of the Idea of Law, Cambridge University Press.
Maitland, Frederic William and Pollock, Sir Frederick (2010). The History of English Law before the Time of Edward I, Liberty Fund Inc.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار