TY - JOUR ID - 7066 TI - میرزاملکم‌خان و اندیشه‌ورزی درباره جایگاه روحانیت در نوسازی ایران JO - جستارهای تاریخی JA - HCS LA - fa SN - 2251-7766 AU - رادمرد, محمد AU - عربانی, جواد AD - استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران AD - پژوهشگر پژوهشکده تاریخ معاصر Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 12 IS - 1 SP - 121 EP - 144 KW - میرزا ملکم خان KW - روحانیت KW - دولت قاجار KW - نوسازی KW - روزنامه قانون DO - 10.30465/hcs.2021.34523.2366 N2 - میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله از جمله متفکرینی است که درباره روحانیت و جایگاه آنان در آینده ایران یادداشت‌ها و مطالب متعددی به رشته تحریر درآورده است. مهمترین این آثار روزنامه قانون بود که از دیدگاه بسیاری از صاحب‌نظران نقش بسیار مهمی در ایجاد بسترهای ذهنی انقلاب مشروطه داشت. مقاله حاضر، انگیزه‌ها و نیات میرزا‌ملکم‌خان را از منظر توجه وی به مذهب و بخصوص حاملان آن مورد بررسی قرار می‌دهد و به طور خاص به این پرسش پاسخ می‌دهد که «علمای تشیع در تحلیل‌های ملکم حول نوسازی ایران چه جایگاهی داشتند؟» در پاسخ به این سوال، نگارندگان بر این اعتقادند که «رویکرد ملکم به علما را می‌بایست مبتنی بر دو «انگیزه» توامان قدرت فزاینده علما و روحیات منفعت طلبانه ملکم(زمینه و بستر) در راستای دو «هدف» مقطعی مدرن سازی از بالا و انتقام از دربار قاجار (نیت) جستجو کرد.» در این راستا تلاش می‌شود تا سه رویکرد مختلف ملکم درباره روحانیت طی سه دوره متفاوت حیات سیاسی- فکری او از یکدیگر بازشناخته شود. پژوهش پیش رو، برای واکاوی فرضیه خود، از روش‌شناسی تحلیل محتوا و چارچوب مفهومی مدرنیته سیاسی موریس باربیه بهره خواهد برد. UR - https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_7066.html L1 - https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_7066_c49e67f8c3fb570f51217fcf627936c6.pdf ER -