TY - JOUR ID - 1368 TI - سید محمدباقر شفتی و دخالت در حکومت بر اساس نظریۀ نیابت فقها از امام زمان (ع) JO - جستارهای تاریخی JA - HCS LA - fa SN - 2251-7766 AU - پارسا, فروغ AD - استادیار گروه مطالعات قرآنی و حدیث، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 5 IS - 2 SP - 21 EP - 39 KW - سید ‌محمد‌باقر شفتی گیلانی KW - نیابت عامۀ فقیه از امام KW - وحید بهبهانی KW - دوران قاجار KW - مشروعیت سلطنت KW - تاریخ اصفهان DO - N2 - سید‌ محمدباقر شفتی گیلانی، از عالمان قرن سیزدهم و معاصر فتح‌علی‌شاه و محمدشاه قاجار، موفق شد در برهۀ کوتاهی در شهر اصفهان حکومت غیررسمی شرعی پدید آورد. تصرف در وجوهات شرعی قدرت اقتصادی قابل‌ملاحظه‌ای برای شفتی به ارمغان آورده بود و این عامل باعث نگرانی حکومت مرکزی شده بود. مستمسک شفتی در این کنش سیاسی، به تأسی از استادش وحید بهبهانی، اعتقاد وی به نظریۀ نیابت عامۀ فقیه از امام غایب بود؛ بر اساس این نظریه، در زمان غیبت امام (ع)، فقیهان در برخی امور، از جمله قضاوت، جانشین و نایب امام (ع) هستند و باید به جای ایشان اموری را اجرا کنند. نظریۀ نیابت عامۀ فقیه از امام غایب از قرن پنجم هجری قمری به بعد تحولاتی داشت و مخصوصاً در دورۀ قاجار تکامل پیدا کرد. این جستار، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، نشان می‌دهد که دخالت شفتی در امور حکومتی مبتنی‌بر نظریۀ نیابت فقیه از امام زمان (ع) بوده و تفاوت وی، با دیگر فقیهان مکتب وحید بهبهانی، صرفاً در چگونگی تلقی وی از مشروعیت سلطنت بوده است. درواقع، به جز شفتی دیگر فقیهان شیعی آن دوران حرکتی برای برپایی حکومت انجام نداده بودند و سلطنت شاهان قاجار را مشروع می‌دانستند. UR - https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1368.html L1 - https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1368_a932d91f2272887f32c76cdb18e7ba7d.pdf ER -