ORIGINAL_ARTICLE
وضعیت امنیت راههای اصفهان در سالهای پس از مشروطه
(1324 - 1332 ق/ 1906 – 1914 م)
انقلاب مشروطیت پس از بهبار نشستن، به سبب خلأ قدرت و تحت تأثیر عوامل و زمینههای اجتماعی و سیاسی، گذاری کُند و پیچیده از نظام امنیتی سابق به وضعیتی تازه را تجربه کرد و طی این دوران با ناامنی گسترده در راههای مواصلاتی کشور مواجه شد. این مقاله وضعیت پیشآمده در منطقۀ اصفهان را بررسی میکند.
در این نوشتار نشان داده میشود که وضعیت راهها در اطراف اصفهان، بلافاصله پس از وقوع انقلاب مشروطه تا آستانۀ جنگ جهانی اول، بسیار ناامن شده بود و با وجود تلاشهای حاکم شهر، انجمن ولایتی، و مقامات مرکزی در تهران این ناامنی استمرار یافت. این امر اثرهای نامطلوبی در زندگی مردم بر جای نهاد تاحدی که موجب نارضایتی و تغییر نگرش بخشهایی از آنها، خصوصاً تجار، نسبت به نظام مشروطیت شد.
منابع این مقاله اخبار و مطالب روزنامههای منتشره در اصفهان پس از مشروطه است. مراجعه به این نوع منابع برای نشاندادن فضای حاکم و شبیهسازی اثرها و پیامدهای بیواسطۀ فقدان امنیت، نسبت به بهرهجویی از منابع دیگر مانند خاطرات و یا اسناد دولتی، مناسبتر بهنظر میرسد.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_652_766030fe61ce3f597ed10152cee3f137.pdf
2012-09-04
1
26
اصفهان
مشروطیت
ناامنی راهها
قراسوران
ژاندارمری
عبدالمهدی
رجائی
m1350323@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری تاریخ محلی، دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
مرتضی
نورائی
mortezanouraei@yahoo.com
2
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سحر و جادو، طلسم و تعویذ و دنیای زنان در عصر قاجار
در ایران روزگار قاجار گرایش به خرافات و بهرهگیری از طلسمات و تعویذها گسترده و عمومی بود. با این حال بیشتر، و یا اساساً، عملی زنانه تعریف میشد. این نگرش ریشهها و پایهها و در ادامه آثار و پیامدهایی داشت و مقالة حاضر درصدد است پایهها و پیامدها را بررسی و دربارۀ چرایی و چگونگی بهوجودآمدن این تعاریف پرسش کند. میتوان ادعا کرد اساس مرتبطکردن زنان با پدیدۀ خرافاتْ چیرگی فکر و فرهنگی مردسالار بود که زن را ذاتاَ ناقص و ضعیف تلقی میکرد. پیامد این تفکر نیز «زنهراسی» بود که به محرومیت زنان از بدیهیترین حقوق اجتماعی و مدنیشان، همچون محرومیت از حق رأی در قانون انتخابات مجلس مشروطه، انجامید. از اواسط دوران قاجار پارهای از نواندیشان و نوگرایان ایرانی به ارتباط معنادار میان عقبماندگی عمومی جامعه و عقبماندگی زن ایرانی پیبردند و تلاش کردند با نشاندادن ریشههای اجتماعی و تاریخی مشکلات جامعه، از جمله مسائل و مشکلات زنان، رویکرد و نگاه ذاتباورانۀ سنتی را بهچالش بکشند و راه را بر اندیشة اصلاح و ترقی بگشایند.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_653_d0acfb5ebbfff152d6c68d584d88cb62.pdf
2012-09-04
27
44
زنان
خرافات
طلسم و تعویذ
سنت
مشکلات جامعه
تجدد
داریوش
رحمانیان
rahmanian@ut.ac.ir
1
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران
AUTHOR
زهرا
حاتمی
zahra.hatami1363@gmail.com
2
دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل گفتمان امارتمحور
در ظفرنامة شرفالدین علی یزدی
دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاههای وابسته به آنها، رویکرد وزارتمحور به نمایندگی از وزرا و طرفداران آنها و رویکرد امارتمحور با محوریت امرا و حامیانشان، هدایتگر جریانهای سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بودهاند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جملة این افراد، در جبهۀ گفتمان امارتمحور، میتوان به مولانا شرفالدین علی یزدی اشاره کرد. با بررسیهای انجامشده در خصوص اثر وی، ظفرنامه، و با استفاده از ابزار زبانشناختی نورمن فرکلاف در سطح توصیف، میتوان خطمشی یزدی در مورد گفتمان امارتمحور را دریافت. در ظفرنامه شاخصهای گفتمان امارتمحور نظیر نظامیگری و توجه به قوم ترک مورد تأیید قرار گرفته و در مقابل گفتمان وزارتمحور با شاخص وزارت و ایرانیگری به حاشیه رانده شده است. با توجه به نتایج بهدستآمده، در سطح تبیین، علت حمایت شرفالدین از گفتمان امارتمحور را میبایست شرایط سیاسی عصر تیمور دانست. از جملة این عوامل میتوان به حضور شخص تیمور، در قالب فردی امیر، در حوادث سیاسی و توجه وی به عرصة نظامیگری اشاره کرد که زمینهساز تقویت گفتمان امارتمحور در برابر گفتمان وزارتمحور گردید.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_654_f291edc6a47de3df449fb1d278f66bca.pdf
2012-09-04
45
64
گفتمان امارتمحور
گفتمان وزارتمحور
شرفالدین علی یزدی
ظفرنامه
تیموریان
نورمن فرکلاف
فاطمه
رستمی
frostami98@gmail.com
1
دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه الزهراء
LEAD_AUTHOR
مهدی
فرهانی منفرد
m.f.monfared@gmail.com
2
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه الزهراء
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نوروزیه و نوروزیهنویسی در عصر صفوی
مذهب تشیع در زندگی ایرانیان عصر صفویه از اهمیت خاصی برخوردار بود. از اینرو بررسی رویکرد متون مذهبی این دوران به نوروز، به عنوان بزرگترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است.
در روزگار صفویه، بحثهای مذهبی دربارة نوروز سبب نگارش رسالههای متعددی با عنوان «نوروزیه» شد. از سیزده نوروزیه در منابع مختلف نام برده شده که امروز نه رساله در دسترس است.
در این پژوهش، برپایۀ نسخ خطی موجود، به معرفی نوروزیهها پرداخته شده و روند زمانی نگارش، ویژگیهای زبانی و ادبی، و ساختار محتوایی این رسالهها بررسی شده است.
نگارش نوروزیهها از عصر شاه تهماسب صفوی آغاز شد اما اوج نگارش رسالههای نوروزیه به دوران دو شاه پایانی این سلسله مربوط میشود.
متن نوروزیهها روان و ساده است و پربسامدترین بحث مطرحشده در آنها تعیین روز نوروز شرعی بر پایۀ روایات گوناگون است.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_655_fd1a73917a677f0236f2da9a1848f1f4.pdf
2012-09-04
65
88
نوروز
نوروزیه
نوروزنامه
صفویه
شاه طهماسب
نوروز شرعی
زهره
زرشناس
zzarshenas@yahoo.com
1
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
محسن
جعفری
2
دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مواضع علما در برابر جمهوری رضاخانی
پس از گذشت حدوداً بیست سال از برقراری حکومت مشروطه در ایران و همزمان با رئیسالوزرایی رضاخان، سردارسپه، بحث تشکیل حکومت جمهوری در ایران با جدیت مطرح شد. کاهش قدرت استبدادی شاهان قاجار پس از برقراری رژیم مشروطه، نقش مؤثری در این زمینه داشت. با محدودشدن قدرت شاه سلاطین قاجار دیگر از قدرت لازم برای سرکوب آرا و اندیشههای جدید سیاسی بیبهره بودند. ضعف قدرت شاهان قاجار در زمان احمدشاه به اوج خود رسید. در کنار دستگاه رو به اضمحلال سلطنت، تشکیلات نیرومند ریاستوزرایی سردارسپه سر برآورد که در آن مقطع بهگونهای کاملاً ابزاری و فرصتطلبانه در پی جمهوریکردن ایران بود. شمار زیادی از روحانیان به علل مذهبی با جمهوری مخالف بودند؛ زیرا آنها جمهوری را با بیدینی برابر میدانستند. چنین شبههای زمانی در اندیشة روحانیان ایجاد شد که در کشور همسایه (ترکیه) رژیم جمهوری با جلوههای ضد دینی برقرار شد. مقالة حاضر با روشی توصیفی و تحلیلی بر پایة منابع کتابخانهای درصدد پاسخگویی به این سؤالات است که واکنش علما در برابر جمهوریخواهی رضاخان چگونه بود؟ و اختلاف سیدحسن مدرس با رضاخان بر سر چه مسائلی بود؟
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_656_174b52b6afa09e5105405c2e966ac046.pdf
2012-09-04
89
116
علما
حوزة علمیه
رضاخان
جمهوری
مجلس پنجم
حجت
فلاح توتکار
hojjat.fallah@yahoo.com
1
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین
AUTHOR
محسن
پرویش
parvish@yahoo.com_ mohsen
2
کارشناس ارشد تاریخ ایران دورة اسلامی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش روسیه در سرکوب انقلاب مشروطة مشهد
مشهد، مرکز ایالت خراسان، نقشی بارز در مبارزات ضد استبدادی ایرانیان، که به انقلاب مشروطه منجر شد، ایفا کرده است و برخی نویسندگان، با اتکا به همین سابقۀ مبارزاتی، برای این شهر نقشی پیشروانه و الهامبخش در روند پیروزی انقلاب مشروطه قائل شدهاند. با پیروزی انقلاب، و به رغم مبارزات آزادیخواهان، فضای مشهد اختناقآلود و پرتنش شد و مشروطهخواهان در رسیدن به آرمانهای خویش توفیق چندانی نیافتند. بسیاری از آزادیخواهان مشهد دستگیر، زندانی، و تبعید شدند و مشروطه و مشروطهخواهی در این شهر منزوی و سرکوب شد. هدف در این پژوهش پاسخ به «چرایی شکلگیری آشوبهای مشهد، سیطرۀ هواداران استبداد، و انزوای مشروطه و مشروطهخواهان در این شهر» است. برای پاسخ به این پرسشها بر فرضیۀ «نقش و دخالت روسیه تزاری در مشهد» تمرکز شده است.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_657_f790b501d886b26a022be5abbfa20661.pdf
2013-04-28
117
137
انقلاب مشروطه
مشهد
کنسولگری روسیه
بمباران حرم رضوی.
محسن
مدیر شانهچی
modir_shanechi@yahoo.com
1
دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
LEAD_AUTHOR
ملیحه
خوشبین
mkhoshbin_1387@yahoo.com
2
کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعة تئوریک جریان راست سازشکار در جنبش جنگل
تاکنون، در عرصۀ آثار علمی و پژوهشی مرتبط با جنبش جنگل، نوشتاری مستقل و مستند به جریان سیاسی راستِ سازشکار نپرداخته است. از اینرو مقالۀ حاضر درنظر دارد با استفاده از نظریۀ نخبگان ویلفردو پارتو به توضیح ماهیت جریان سیاسی راست سازشکار در جنبش جنگل بپردازد و مؤلفهها و مختصات این جریان سیاسی را تشریح کند. روش تحقیق مقالهْ تحلیل اسنادی و روش گردآوری دادهها کتابخانهای است و در این راستا کوشش شده، ضمن شرح خاستگاه فکری جریان راست سازشکار، شاخصهای بینش سیاسی این جریان در قالب سه مؤلفۀ استقلال و تمامیت ارضی، عدالت اجتماعی، و استبداد سیاسی بررسی شود. در ادامه، ضمن تشریح مناسبات جریان سیاسی راست با مذهب، به نقش این جریان در فرایند جنبش پرداخته و پایگاه اجتماعی آن ذیل دو مؤلفۀ طبقه و جغرافیای نفوذ تبیین میشود. در پایان به موافقان و مخالفان داخلی و بینالمللی جریان راست سازشکار اشاره میشود.
https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_658_13b7b90a7a12a40550f69bd2fbca87c0.pdf
2012-09-04
139
165
جنبش جنگل
راست سازشکار
اپورتونیسم
نخبگان
تحلیل اسنادی
ویلفردو پارتو
عباس
نعیمی
abbas.naiemi@ymail.com
1
دانشجوی دکتری جامعهشناسی سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
LEAD_AUTHOR
رضا
معصومی راد
masoumirad@guilan.ac.ir
2
استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه گیلان
AUTHOR
احسان
فرهادی
eh.farhadi@gmail.com
3
دانشجوی دکتری جامعهشناسی توسعه، دانشگاه تهران
AUTHOR
رضا
علیزاده
rezaalizadeh1977@yahoo.com
4
دانشجوی دکتری جامعهشناسی سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
AUTHOR