%0 Journal Article %T رویکرد نجومی - کیهانی ملاجلال در تاریخ‌نگاری تاریخ‌عباسی %J جستارهای تاریخی %I پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی %Z 2251-7766 %A عزیزی فر, حشمت %A سلیمانی یان, مسلم %A یاری, سیاوش %D 2021 %\ 01/20/2021 %V 11 %N 2 %P 1-32 %! رویکرد نجومی - کیهانی ملاجلال در تاریخ‌نگاری تاریخ‌عباسی %K واژگان‌کلیدی: ملاجلال %K تاریخ‌عباسی %K صفویه %K تاریخ‌نگری %K ستاره‌شناسی %K تنجیم %R 10.30465/hcs.2021.6595 %X یکی از مورخان عصر صفوی که تاریخ­نگری و تاریخ­نگاری وی مبتنی بر معرفت شناسی پیشینی و رویکردهای کیهانی  و نجومی بوده ، ملا جلال الدین منجم یزدی است. اهمیت بررسی این رویکردها در تاریخ­نگارانه­ی ملاجلال­منجم­یزدی در تاریخ­عباسی(روزنامه ملاجلال) از آنجاست که با ابتنا بر  آن ، عرصه ای مهم (از حیات­فرهنگی ایران و خصوصاً عصرصفوی(1135­– 905­هـ) ایضاح می شود. بر این­اساس می­توان گفت در تاریخ­عباسی(روزنامه­ملاجلال)مولفه­های مقبولیت­بخش و مشروعیت­ساز برپایه تبیین­های­کیهانی و نجومی و همچنین تفکرات  اعتقادی  و مذهبی صورت می­پذیرد که این اثر را از دیگر آثار  پیشین تاریخ ایران و  دوره عصرصفوی متمایز کرده است.بر این اساس نویسنده­گان کوشیده­اند که چگونگی رابطه فاکت­های­تاریخی با ستاره­شناسی، نجوم و کیهان و اندیشه های اعتقادی در بینش تاریخ­نگارانه­ی ملاجلال در تاریخ­عباسی را با رویکرد توصیفی-تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد. یافته های  تحقیق نشان می دهد گرچه اندیشه تاریخ­نگری ملاجلال در تاریخ­عباسی همچون سایر منابع عصرصفوی، برگرفته از رهیافت­های فکری اسلام، تشیع و صوفی­گری بوده که تاریخ­نویسی وی را در قالب تاریخ­نویسی دینی در آورده است اما وی تحت تأثیر معرفت­پیشینی خود که  مبتنی بر حرفه منجمی بوده است ، به پیوند تاریخ با ستاره­شناسی و تنجیم دست یازیده است که برآیند آن در مؤلفه­هایی همچون مشروعیت­بخشی به شاه­صفوی براساس نجوم، استفاده از قران به مثابه مدخل، ترسیم تاریخ­خطی، موعودگرایی، تقدیرگرایی و مشیت­گرایی و لزوم رعایت ساعات سعد و نحس متبلور شده است.بنابراین رابطه اندیشه­های اعتقادی و رویکردهای نجومی در اندیشه تاریخ­نگاری ملاجلال در تاریخ عباسی، رابطه­ای دوسویه و متقابل بوده است. %U https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_6595_949d9aaf7181b28fd757f8ec93fc0954.pdf