%0 Journal Article %T منابع مزار نویسی تبریز؛ علل و مؤلفه‌ها %J جستارهای تاریخی %I پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی %Z 2251-7766 %A رضائی, محمد %D 2019 %\ 12/22/2019 %V 10 %N 2 %P 163-185 %! منابع مزار نویسی تبریز؛ علل و مؤلفه‌ها %K کلیدواژه‌ها: تبریز %K تشیع %K تصوف %K صفویه %K مزار نویسی %R 10.30465/hcs.2019.5348 %X کتب معروف به مزارات از منابع بسیار ارزشمند تاریخ محلی آذربایجان به‌ویژه تبریز به شمار می‌روند که بر محور مقابر مشایخ صوفیه نوشته شده‌‌اند. این منابع حاوی اطلاعات مهمی از وضعیت شهر می‌باشند.تبریز در خلال دوره ایلخانی به یکی از مراکز مهم جریان تصوف تبدیل شد و مدفن عرفا و مشایخ تا مدت‌ها موردتوجه وابستگان این طریقت‌ها بوده است. در پی پیروزی صفویان به‌مرور قرائت رسمی از تشیع جایگزین تشیع صوفیانه شد و موجبات افول تصوف را فراهم کرد. علل و عواملی همچون مخالفت با اندیشه‌های صوفیه، تخریب تدریجی مزارات به علت دشمنی و بلایای طبیعی موجب توجه و نگارش کتب مزارات تبریز شد. این کتاب‌ها به‌عنوان تنها منابع مکتوب حاوی اطلاعات از وضعیتاجتماعی، فرهنگی و ساختار شهر حائز اهمیت بسیاری می‌باشند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی تلاش دارد علل و مؤلفه‌های تأثیرگذار برنگارش کتب مزارات را موردمطالعه قرار داده پاسخی به سؤال اصلی بیابد: عوامل و زمینه‌های مؤثر بر تکوین و تداوم مزار نویسی شهر تبریز از میانه دوره صفویه تا اواسط عهد قاجار کدم‌اند؟ به نظر می‌رسد اهتمام به نگارش چنین منابعی در تبریز عمدتاً نتیجه تغییرات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و افول طریقت‌های صوفیانه بوده است. %U https://historicalstudy.ihcs.ac.ir/article_5348_b2c391530dc2358ea06fe7b851627d08.pdf