ریشه‌یابی گفتمان پهلوی یکم در آرای متجددین عصر مشروطه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تبریز (نویسندۀ مسئول)

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تبریز

چکیده

این نوشتار به دنبال نمایاندن ریشه‌‌‌های گفتمان رضاشاه، به‌‌‌ویژه در سال‌‌‌های 1300 تا 1305، در اندیشۀ تجددگرایان عصر مشروطه است. از دید نویسندگان، غرب‌‌‌گرایی، سکولاریسم، گرایش به دولت قوی و ناسیونالیسم برجسته‎ترین بسترهای همسان میان گفتمان متجددین (از پیش از انقلاب تا روی‎کار‎آمدن پهلوی یکم) و گفتمان رضاشاه می‌باشد. اقدامات این متجددین زمینه‌‌‌های نخبگی و اجتماعی را برای پذیرش گفتمان پهلوی یکم فراهم‎آورد. گفتمانِ رضاشاه امری بی‎ریشه و ناگهانی نبوده، بلکه دارای بستر‎هایی ژرف در پهنۀ اجتماعی و به‎ویژه نخبگی جامعۀ عصر مشروطه بوده‎است. فروافتادن انقلاب مشروطه در دامان اقتدارگرایی و خودکامگی، دلایلی چند دارد که این نوشتار رسالتِ یافتن ریشه‎های اندیشگی آن را با استوارسازی داده‎هایش بر انگاره‎های تجددگرایان این عصر برعهده دارد. در این برداشت، گفتمان رضاشاه فرآوردۀ آمیزش گفتمان سلطنت مطلقۀ سنّتی ایران و اندیشۀ تجددگرای عصر مشروطه بوده که درپی دوره‎ای از ناامنی و سرخوردگی، به گونه‌‌‌ای مدرن اما اقتدارگرایانه نمود یافته‎است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tracing the Roots of the First Pahlavi's Discourse from the Views of the Modernists in the Constitutional Era

نویسندگان [English]

  • Amir Rezaei Panah 1
  • Rajab Izadi 2
چکیده [English]

This study aims at illustrating the roots of Reza Shah's discourse especially in the years 1921 to 1926 in the constitutional modernists' viewpoints. The writers believe that westernism, secularism, tendency to a strong government and nationalism are the most prominent common contexts between the modernists' and Reza shah's discourses. The actions of these modernists provided the social and intellectual grounds for accepting the first Pahlavi's discourse. Reza shah's discourse was not an accidental and rootless thing but had deep contexts in the social domain and especially among the elite of the constitutional era's society. The fall of the constitutional revolution in the lap of authoritarianism and dictatorship has many reasons. This study aims at finding its intellectual roots, and bases its data on this era's modernists' thoughts and ideas. In this reading, Reza shah's discourse was a product of the mixture of the absolute traditional monarchy discourse and the modernist intellect of the constitutional era that appeared in a modern but authoritative way as following a period of insecurity and frustration

کلیدواژه‌ها [English]

  • constitutional era
  • modernist discourse
  • Pahlavism
  • modernism
  • Reza Shah