واکاوی جنبش‌های منطقه‌ای ایران در سال‌های 1324 - 1325 ش (مطالعۀ موردی: تأثیر فرقۀ دموکرات آذربایجان بر نهضت جنوب فارس)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه پیام نور تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

موقعیت استراتژیک ایران و داشتن مرز مشترک طولانی در شمال با کشور اتحاد جماهیر شوروی باعث شد که دو سال پس از آغاز جنگ جهانگیر دوم و هجوم آلمان به شوروی، سرزمین ایران مورد هجوم و اشغال نیروهای متفقین قرار گیرد. آنان هدف خود را از این اقدام، رساندن نیرو به شورویِِ تحت محاصره اعلام کردند. در شهریور 1320 ش، متفقین بدون توجه به مخالفت دولت ایران، وارد خاک این سرزمین شده و تا نزدیکی‎های تهران پیشروی کردند. نیروهای نظامی متفقین تا پایان جنگ در ایران ماندگار شدند. این حضور مصیبت‎بار آنان، مشکلات فراوانی برای مردمان ایران ایجاد کرد. یکی از پیامدهای ناخوشایند ناشی از حضور متفقین، تشکیل فرقۀ دموکرات آذربایجان توسط شوروی و حزب تودۀ ایران بود که به رهبری سید جعفر پیشه‎وری در پاییز 1324ش آغاز شد. از جمله انتظارات و درخواست‎های فرقۀ دموکرات آذربایجان، اعطای خودمختاری به ایالت آذربایجان از سوی دولت مرکزی بود. مقالۀ حاضر درصدد است ضمن بررسی اجمالی حضور متفقین در ایران ـ ‎‎‎به‎ویژه اتحاد جماهیرشوروی ـ به تبعات سنگین ناشی از حضور آنان بر دو جنبش منطقه‎ای دموکرات آذربایجان و نهضت جنوب فارس، در سال‎های 1325-1324 ش بپردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iranian Regional Movements in 1945-46: A Case Study of the Impact of Azerbaijani Democratic Party on Fars South Movement

نویسندگان [English]

  • Reza Mo’ini Roudbali 1
  • Seyyed Saheb Barzin 2
  • Fatemeh Najafi Kashkouli 3
1 Ph.D. Student in Islamic Iranian History, Payam-e Noor University of Tehran
2 Ph.D. Student in Islamic Iranian History, Payam-e Noor University
3 M.A. in Islamic Iranian History, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Iran's strategic position and long common border in the north with the Soviet Union led to its invasion and occupation by the Allies two years after the beginning of the World War II and Germany’s invasion of the Soviet Union. They announced that their purpose was to send forces to the Soviets under siege. In August 1945, regardless of the opposition of Iran's government, the Allies invaded Iran and advanced to the outskirts of Tehran. Their troops remained in Iran until the end of the war. The occupiers’ominous presence caused many problems for the people of Iran. One of the unfortunate consequences of their presence was the formation of the Azerbaijani Democratic Party in the fall of 1945 by Seyyed Ja’far Pishehvari who received support from the Soviet government and the Tudeh party. One of his main demands was local autonomy from Tehran. The present article intends to present an overview of the presence of the Allies in Iran, especially the Soviet Union, and its consequences forthe Azerbaijani Democratic Party and Fars South Movementduring the years 1945-1946.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Allies
  • Azerbaijani Democratic Party
  • Qashqais
  • South Movement
  • Qavam al-Saltaneh