زارعی مهرورز, عباس, مؤمنی, محسن. (1391). نخبگان ایران عصر صفوی از دیدگاه شاردن (از اواخر دورة شاه عباس اول تا اوایل دورة شاه سلیمان). جستارهای تاریخی, 3(1), 65-91.
عباس زارعی مهرورز; محسن مؤمنی. "نخبگان ایران عصر صفوی از دیدگاه شاردن (از اواخر دورة شاه عباس اول تا اوایل دورة شاه سلیمان)". جستارهای تاریخی, 3, 1, 1391, 65-91.
زارعی مهرورز, عباس, مؤمنی, محسن. (1391). 'نخبگان ایران عصر صفوی از دیدگاه شاردن (از اواخر دورة شاه عباس اول تا اوایل دورة شاه سلیمان)', جستارهای تاریخی, 3(1), pp. 65-91.
زارعی مهرورز, عباس, مؤمنی, محسن. نخبگان ایران عصر صفوی از دیدگاه شاردن (از اواخر دورة شاه عباس اول تا اوایل دورة شاه سلیمان). جستارهای تاریخی, 1391; 3(1): 65-91.
نخبگان ایران عصر صفوی از دیدگاه شاردن (از اواخر دورة شاه عباس اول تا اوایل دورة شاه سلیمان)
نخبگان، از ارکان اصلی هر جامعه، مهم‌ترین نقش را در تحولات جامعة خود دارند. نقش و کارکرد نخبگان مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. در این پژوهش، جامعه و نخبگان عصر صفوی، با تکیه بر سفرنامة ژان شاردن، بررسی و تحلیل شده‌اند. نخبگان آن دوره، بر اساس دو عامل اقتدار (اتوریته) و نفوذ، تقسیم‌بندی و سه گروه از نخبگان بررسی شده‌اند. البته این مرزبندی قراردادی است و گروه اول، شامل نخبگان فن‌سالاریِ (تکنوکراتیک)، وابسته به ساختار رسمی حکومت صفوی، مانند امیران، دیوان‌سالاران و درباریان می‌شد. بنابراین، روان‌شناسی خاص این گروه، چگونگی به‌دست‌آوردن مناصب حکومتی، عوامل مؤثر در عملکرد آنان، و هم‌چنین عوامل محدودکنندة قدرت آنان (حرم‌سرا و نوع حکومت در ایران) تجزیه و تحلیل شده است. گروه دوم، نخبگان سنتی، شامل دو گروه سران قبایل قزلباش و حاکمان ایرانی است که جایگاه، عملکرد، و عوامل تضعیف موقعیت آنان (سیاست‌های شاه عباس اول و ورود نیروی سوم) بررسی شده است. گروه سوم، شامل نخبگان مذهبی یا ایدئولوژیک است، که بر اساس اعتقاد به حق جانشینی در دوران غیبت، به دو گروه نخبگان مذهبی غیر وابسته به دربار و گروه نخبگان مذهبی وابسته به دربار تقسیم شده‌اند. گروه اول، حق جانشینی در دوران غیبت را از آن مجتهدان می‌دانستند و گروه دوم، در کنار مجتهد، قائل به وجود پادشاه عادل بودند. در این مقاله عملکرد آنان در جامعه و چالش‌هایی که به‌خصوص گروه اول نخبگان پدید آوردند، بررسی شده است.
Iranian Elites in the Chardin View at Safavid Period (From the End of Shah Abbas the First Till Early of Shah Soleiman)
نویسندگان [English]
Abbas Zarei Mehrvarz1؛ Mohsen Momeni2
1Assistant Professor of Social Science, Bu Ali Sina University
2Ph.D in Iran's Islamic Period History, Isfahan University
چکیده [English]
Elites as pillar of society played most important role in the developments. At this research, we analyze the society and its elites with the axis of Chardin itinerary at safavid period. At this period, the elites were divided based on two factors authority and influence. Based on this definition, three types of elites are worthy for essaying such as technocratic elites and some elites who depended on formal structure of government such as Omara, Ashraf (Noblesse) and courtiers. We analyze their psychology and how to get their positions and the factors which had influence in their operation and factors which limited their power. The second section is traditional elites whom they are two group of Tribal leaders (Ghezelbash) and Iranian rulers. These were analyzed their position and operation and factors which attenuator their power and their position. The third group such as religious or idealogical elites whom were divided based on their belief of succession right at absense period. These were divided two groups such as religious undepended elites and religious depended elites. The first group believed that the succession right at the absense period was the Mujtaheds right. The second group of elites besides the Mujtaheds had believed to a justice king. At this paper, we analyze their operation in the society and the challenges which appearance from the first group thought of elites.
کلیدواژه ها [English]
Chardin Itinerary, power structure, elites, supperiority, Safavids
ابتدای صفحه