بازتاب و مقایسه وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ایرانیان در متون راحه-الصدور، چهارمقاله و فارسنامه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تاریخ دانشگاه لرستان

2 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه لرستان

3 دبیر آموزش و پرورش

چکیده

زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقولة سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. در بسیاری از متون نظم و نثر کهن، ابواب مختلف زندگی ایرانیان بازتاب داده­شده که با بررسی آنها می­توان تطورات تاریخیِ زندگی اجتماعی مردم این سرزمین را ترسیم کرد. این جستار به­روش توصیفی – تحلیلی، به برّرسی مقایسه­ای وجوه فرهنگی زندگی اجتماعیِ ایرانیان در سه متن مهم عصر سلجوقی؛ راحه­الصدور و آیه­السرور راوندی، چهارمقاله نظامی عروضی و فارسنامه ابن­البلخی پرداخته و در صدد پاسخی به این پرسش است که متون مزبور چه گستره­ای از مقولات مرتبط­به وجوه فرهنگی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را دربرمی­گیرند؟ نتیجة حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات فرهنگی پرداخته شده­است، اما در مقایسه، متن کتاب راحه­الصدور، بیشترین وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به­تصویر کشیده­است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بازتاب و مقایسه وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ایرانیان در متون راحه-الصدور، چهارمقاله و فارسنامه

نویسندگان [English]

  • jahanbakhsh savabegh 1
  • farhad parvaneh 2
  • rasol rostami 3
3 dabir
چکیده [English]

زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقولة سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. در بسیاری از متون نظم و نثر کهن، ابواب مختلف زندگی ایرانیان بازتاب داده­شده که با بررسی آنها می­توان تطورات تاریخیِ زندگی اجتماعی مردم این سرزمین را ترسیم کرد. این جستار به­روش توصیفی – تحلیلی، به برّرسی مقایسه­ای وجوه فرهنگی زندگی اجتماعیِ ایرانیان در سه متن مهم عصر سلجوقی؛ راحه­الصدور و آیه­السرور راوندی، چهارمقاله نظامی عروضی و فارسنامه ابن­البلخی پرداخته و در صدد پاسخی به این پرسش است که متون مزبور چه گستره­ای از مقولات مرتبط­به وجوه فرهنگی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را دربرمی­گیرند؟ نتیجة حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات فرهنگی پرداخته شده­است، اما در مقایسه، متن کتاب راحه­الصدور، بیشترین وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به­تصویر کشیده­است.
 

مراجع

منابع
آگ­برن، ویلیام فیلدینگ و مایر فرانسیس نیم­کوف(1380)، زمینه جامعه­شناسی، اقتباس ا.ح. آریان­پور، تهران: گستره.
ابن­البلخی(1385)، فارسنامه، به­اهتمام و تصحیح گای لیسترانج و رینولد آلن نیکلسون، تهران: دنیای کتاب.
افتخاری، حسین(1387)، بررسی جلوه­های زندگی ایرانیان در سه اثر برجسته سده پنجم هجری(قابوسنامه، سیاست­نامه،کیمیای سعادت)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته ایران­شناسی گرایش عمومی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
بهنام، جمشید و رامین جهانبگلو(1382)، تمدن و تجدد، تهران: مرکز.
پهلوان، چنگیز(1378)، فرهنگ­شناسی، تهران: پیام امروز.
تاملینسون، جان(1381)، جهانی شدن و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی با همکاری مرکز بین­المللی گفتگوی تمدن­ها.
جعفری، محمدتقی(1373)، فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، تهران: علمی و فرهنگی.
حافظ­نیا، محمدرضا(1377)، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
دوورژه، موریس(1376)، جامعه­شناسی سیاسی، ترجمه ابوالفضل قاضی، چ4، تهران: دانشگاه تهران.
دهخدا، علی­اکبر(1334)، لغت­نامه، به­کوشش محمد معین و جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
راوندی، محمدبن علی­بن سلیمان(1364)، راحه­الصدور و آیه­السرور، تصحیح محمد اقبال، تهران: امیرکبیر.
صفا، ذبیح­الله(2536)، تاریخ ادبیات در ایران، ج2، تهران: امیرکبیر.
لنسکی، گرهارد و جین لنسکی(1369)، سیر جوامع بشری، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
معین، محمد(1371)، فرهنگ فارسی، ج2، چ8، تهران: امیرکبیر.
مک­نیل، پاتریک(1376)، روش­های تحقیق در علوم  اجتماعی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: آگه.
منصوریان، محمدکریم(1381)، روش­های پژوهش کیفی و کمی در علوم اجتماعی، شیراز: نوید شیراز.
نبوی، بهروز(1382)، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، چ21، تهران: کتابخانه فروردین.
نظامی عروضی سمرقندی، احمدبن عمر(1375)، چهارمقاله، تهران: جام.
نفیسی، سعید(1344)، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، ج1، تهران: کتابفروشی فروغی.
نفیسی(ناظم­الاطباء)، علی­اکبر(1355)، فرهنگ نفیسی، تهران: کتابفروشی خیام.
ودیعی؛ جمال(1357)، جامعه‌شناسی، تهران: گوتنبرگ.
Tylor
جستارهای تاریخی
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1398
صفحه 27-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار