مطالعة تطبیقی پایگاه مردمی در سه جریان سیاسی جنبش جنگل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه کردستان

چکیده

جنبش‌های اجتماعی از موضوع‌های اصلی مورد توجه جامعه‌شناسی معاصر است تا جایی که آلن تورن جامعه‌شناسی را علم جنبش‌های اجتماعی می‌داند. در این مقاله با اذعان به اهمیت جنبش‌های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آن‌ها، ضمن سنخ‌شناسی جریان‌های سیاسی مسلط در جنبش جنگل مختصات پایگاه و حمایت مردمی در این سه جریان بررسی می‌شود. پرسش اصلی این است که حمایت مردمی از جریان‌های سیاسی جنبش جنگل چه مختصاتی داشت. دراین‌باره پایگاه مردمی سه جریان ملی ـ مذهبی، راست سازش‌کار و چپ در جنبش جنگل ذیل دو مؤلفة خاستگاه طبقاتی و گسترة جغرافیایی به‌صورت تطبیقی بررسی می‌شود. روش تحقیق تحلیل اسنادی و روش گردآوری داده‌ها نیز کتابخانه‌ای است. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌ می‌دهد که در بین این سه جریان پایگاه مردمی جریان ملی ـ مذهبی انسجام و کارآیی بیشتری برای کامیابی جنبش جنگل داشت، اگرچه در دورة پایانی جنبش و بر اثر درگیری‌های درون‌گروهی تعداد و توان افراد آن کاهش یافت. علاوه‌بر‌ این جریان راست سازش‌کار بر اثر گسستگی ساختاری و ماهیت ایدئولوژیک‌اش، که منجر به اتحاد نمی‌شد، فاقد پایگاه مردمی یکپارچه بود. جریان چپ نیز به‌علت وارداتی و نوظهور‌بودن ایدئولوژی‌اش نتوانست در آن بازة زمانی، پایگاه مردمی درخور اعتنایی ایجاد کند، بلکه به‌سبب تعارضات ارزشی با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی مردم منطقه، عملاً موجب کاهش حامیان مردمی جنبش جنگل یعنی حامیان جریان ملی ـ مذهبی شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social basis of three Political Trends of Jangal Movement: a Comparative Study

نویسندگان [English]

  • Abbas Na’imi 1
  • Omid Qaderzadeh 2
  • Hirash Qaderzadeh 1
1 MA in Sociology
2 Assistant Professor of History, University of Kurdistan, Iran
چکیده [English]

Social movements are among the main subjects of contemporary sociology so that sociologists like Alain Touraine introduce sociology as the science of social movements. This paper has a special concern for the importance of these social movements and their theoretical dimensions. It has addressed the Jangal movement, a very distinguished popular movement in contemporary Iran, as a case study and tried to present a typology of the main political trends which were active in this movement. At the same time, it attempts to draw an explanatory model capable of specifying the extension of the social bases of each trend. Bearing this in mind, the author distinguished three main trends in Jangal movement: religious-national, collusive rightist, and leftist. The social bases of these three essential trends have been analyzed according to two parameters: their social background and the geographical domain of them. The bulk of the data which have been the base of this analytical survey is gathered from scattered textual sources in different libraries. The results show that among the three main trends, the religious-national one has had the most degree of functionality and integration. However, in final phases of the movement’s activities and due to some internal dissents, this integral solidarity experienced a kind of exhaustion. In comparison, the collusive rightist part suffering a lack of integral unity and due to its ideology didn’t meet cohesion in its social base. So, it failed to attain a vast and strong popular acceptance. Finally, the leftist part failed to gain a considerable social base mostly because of its imported nature as well as strange ideology. Thus, it had a negative effect on the movement’s social base.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jangal movement
  • social base
  • class background
  • geographical domain